ถาม : ขอธรรมะสำหรับพุทธภูมิครับ ?
ตอบ : สติ..ใช้คำว่าคิดก่อนทำ สมาธิ..ใช้คำว่าอดทนไว้ ปัญญา..ใช้คำว่าให้อภัย "คิดก่อนทำ อดทนไว้ ให้อภัย" ถ้าไม่มีปัญญา มองไม่เห็นว่าสิ่งที่เขาทำเป็นโทษทั้งตัวตนเองและผู้อื่นอย่างไร ก็ให้อภัยเขาไม่ได้ เพราะฉะนั้นต้องใช้ปัญญาด้วย

ก็แปลว่าต้องใช้สติ ต้องใช้สมาธิ ต้องใช้ปัญญา สมาธิไม่พอ ความข่มกลั้นก็น้อย ก็ต้องเร่งสมาธิขึ้นอีก ส่วนเรื่องสติที่คิดก่อนทำนี่ ต้องคิดก่อนพูดด้วยนะ "คิดก่อนทำ อดทนไว้ ให้อภัย"

ถาม : พุทธภูมิมีเท่านี้หรือครับ ?
ตอบ : มีมากกว่านี้หน่อย แต่ทั้งหมดก็เท่านี้แหละ ถ้าหากบอกว่าคิดก่อนทำ อดทนไว้ ให้อภัย โยมตีไม่ถูกหรอกว่าเป็นอะไร ต้องมาแยกให้ฟังว่าแต่ละอย่างคืออะไรถึงจะพอไปได้

ถาม : ไปสักมา หากต้องการลบออก ?
ตอบ : ก็ลบสิจ๊ะ ถ้าไม่มีครูช่วยสักให้สวย ๆ ได้ก็ลบ ถ้าหากว่ามีครูก็ขอขมาเสียก่อน ต้องบอกว่าตอนทำไม่คิด ทำแล้วค่อยมาคิด

ถาม : การงานมีอุปสรรค ?
ตอบ : ไปภาวนาพระคาถาเงินล้าน ในพระคาถาเงินล้านมีคาถาปัดอุปสรรคอยู่ด้วย อะไรที่เป็นอุปสรรคจะได้หมด ๆ ไปจากชีวิต จะทำอะไรต้องทำให้จริง ๆ จัง ๆ โดยเฉพาะคุณเป็นทหาร ทุกอย่างต้องเด็ดขาดและแน่นอน

พระอาจารย์แจ้งว่า "เรื่องของสมเด็จองค์ปฐม ๙.๙ นิ้ว หลายคนอยากได้ใบอนุโมทนาบัตร อาตมาออกไม่ได้จ้ะ แม้ว่าเป็นงานวัดท่าขนุน แต่เงินไม่ได้เข้าวัด เพราะเขาเอาเงินไปหล่อพระ การออกใบอนุโมทนาบัตร ถึงเวลาส่งรายงานบัญชีรับจ่ายประจำปี ทางผู้บังคับบัญชาท่านจะตรวจสอบยอดกับใบอนุโมทนาบัตรด้วย เพราะฉะนั้น..เมื่อเงินไม่ได้เข้าวัด ตัวเลขมี แต่เงินไม่มี แล้วออกใบอนุโมทนาบัตร จะกลายเป็นโมฆะได้ ดีไม่ดีจะโดนข้อหาทุจริตด้วย กลายเป็นเจ้าพนักงานปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบอีก

หลายคนที่มาทำบุญตรงนี้ (ที่รับสังฆทาน) อาตมาต้องแยกเงินออกถวายให้กับพระมหานันทวัฒน์ไป เพราะระบุว่าสร้างสมเด็จองค์ปฐม ๔ ศอก ซึ่งท่านรับเป็นเจ้าภาพในการจัดสร้าง คนทำบุญระบุอะไรมา ก็ต้องทำตามนั้นให้เขา โยมก็ไม่ได้ใส่ใจหรอกว่าใครเป็นเจ้าภาพทำหรือใครเป็นแม่งาน มาถึงอยากทำบุญก็เทลงตรงนี้เลย เจ้าหน้าที่ก็ปวดหัวเพราะต้องแยกออกให้ตรงกับบัญชี"

ทิดตู่สอนการต่อสู้ด้วยมีดสั้น พระอาจารย์กล่าวว่า “การใช้มีดสั้น จะแทงก็ได้ จะปาดก็ได้ จะกรีดก็ได้ แต่อย่าฟันยาว ๆ การเงื้อฟันยาว ๆ อีกฝ่ายจะกันได้ง่าย สำหรับคนที่ไม่เป็นก็ฟันไปเถอะ แต่ถ้าคนเป็นด้วยกันนี่เราไปเงื้อฟันยาว ๆ รับรองได้ว่าพิการ โดนหักแขนแน่นอน..!”

ถาม : คำว่าสมมุติสัจจะกับคำว่ากฎของกรรมนี่เป็นตัวเดียวกันไหมคะ ?
ตอบ : กฎแห่งกรรมเป็นความเที่ยงแท้ของการกระทำ ไม่ว่าทำดีหรือทำชั่วก็จะได้รับผลแน่นอน ส่วนสมมุติสัจจะนั้น เป็นสิ่งที่เราสมมุติขึ้นมา เพื่อสะดวกในการเรียกหาหรือว่าสืบค้น อย่างเช่น สมมุติสิ่งนี้เรียกว่าขัน แต่จะสมมุติเรียกว่าโอ่งก็ได้ ถ้าหากเขาเรียกอย่างนั้นมาตั้งแต่แรก ก็จะกลายเป็นโอ่ง..ไม่ใช่ขัน

ถาม : แล้วเรื่องของบุญกับบาปละคะ ?
ตอบ : ถ้าเรื่องของบุญบาปแล้ว ส่วนใหญ่เป็นอภิสังขาร ก็คืออยู่เหนือการปรุงแต่งขึ้นไป เกิดจากการกระทำของเราก็คือกรรม

ถาม : แล้วถ้าบุญกับบาปเป็นสมมุติสัจจะด้วย แล้วก็เป็นกรรมด้วย ?
ตอบ : ถ้าในส่วนของสมมุติ จะเป็นการแยกแยะเพื่อให้รู้ว่า สิ่งนี้คนเขาสรรเสริญว่าเป็นความดี นั่นคือส่วนของบุญ สิ่งนี้คนเขากล่าวว่าเป็นสิ่งที่ไม่ดี คือส่วนของบาป ถ้าแยกในลักษณะอย่างนั้นก็จะเป็นสมมุติสัจจะ แต่ถ้าในตัวความเป็นจริงก็คือผลของการกระทำนั่นเอง

ถาม : ตัวสมมุติก็คือตัวที่แยกแยะ ?
ตอบ : แยกแยะออกมาเพื่อให้ง่ายในการเรียกหา สืบค้น หรือว่าแนะนำบอกกล่าวคนอื่นเขา

ถาม : แล้วสมมุติว่าคนสรรเสริญว่าเป็นความดี แต่ไม่ได้อยู่ในส่วนของบุญกิริยาวัตถุละคะ ?
ตอบ : ก็ต้องดูด้วยว่าส่วนที่ดีนั้น ดีในลักษณะไหน ระดับไหน ดีในส่วนของทาน ดีในส่วนของศีล ดีในส่วนของภาวนา หรือว่าดีในส่วนของจารีตประเพณี ดีตามกฎหมายบ้านเมือง มีหลายซับหลายซ้อน

ถาม : แล้วการทำดีตามกฎหมายบ้านเมืองถือว่าเป็นบุญด้วยไหมคะ ?
ตอบ : บางอย่างก็เป็นบุญเหมือนกัน อย่างเช่นว่า ไม่ฆ่าสัตว์ ไม่ฆ่าคน ไม่กินเหล้า เพราะกฎหมายบ้านเมืองส่วนหนึ่งก็มาจากพื้นฐานของศีล

ถาม : ถ้าบุญเป็นสมมุติ ถ้าพ้นจากความดีทาน ศีล ภาวนา ?
ตอบ : ถ้าพ้นดีพ้นชั่วแล้วก็เป็นปรมัตถ์

ถาม : นึกว่าเขากำหนดขึ้นมาเป็นสมมติ พอพ้นจากตรงนี้ก็ไม่มีสัจจะเลย ?
ตอบ : สำหรับคนทั่วไป ถ้าเรากล่าวถึงปรมัตถธรรม เขาจะไม่เข้าใจอะไรเลย ต้องเริ่มไปจากสมมุติทั้งนั้น ก็ต้องเริ่มจากขั้นต้น ขั้นกลาง ขั้นปลาย ละเอียดลึกไปเรื่อย ๆ

ถาม : (ไม่ชัด)
ตอบ : เพราะว่าเป็นสมมุติสัจจะเป็นจริงตามโลก หรือว่าเป็นจริงตามที่เรากันเรียกขึ้นมา

ถาม : คนที่น้ำตาร่วงจากการพิจารณาธรรมต่าง ๆ เหมือนอารมณ์ปีติส่วนหนึ่ง ถ้าเราไม่อยากร้องไห้แล้วกระโดดข้ามไปเป็นฌานเลย จะได้ไหมครับ ?
ตอบ : ถ้าข้ามไปถึงฌานจะจบเลย แต่ส่วนใหญ่แล้วมักจะไหลตามเหตุการณ์ไปจนกระทั่งลืม ฉะนั้น..พระที่ท่านทรงคุณความดีได้ ท่านก็จะเหลือแต่ธรรมสังเวช ไม่อย่างนั้นลืมตัว กำลังใจตกลงมาอยู่ในระดับล่าง ก็น้ำตาตกเหมือนกับคนทั่วไป

ถาม : นั่นคือสาเหตุที่พระอรหันต์ไม่มีอาการร้องไห้ ?
ตอบ : ของท่านเองท่านพ้นสุขทุกข์ไปนานแล้ว ไม่มีอะไรทำให้หวั่นไหวได้แล้ว ได้แต่ อนิจจา วะตะ สังขารา สังขารทั้งหลายไม่เที่ยงหนอ อุปปาทะวะยะธัมมิโน เกิดขึ้นก็เสื่อมไปเป็นธรรมดา อุปัชชิตะวา นิรุชฌันติ มีเกิดแล้วก็ต้องมีดับ เตสัง วูปสะโม สุโข การเข้าถึงความสงบระงับอย่างแท้จริงเป็นสุขยิ่งหนอ

ถาม : พระอรหันต์หัวเราะเป็นกิเลสไหมคะ ?
ตอบ : ท่านพ้นไปแล้วจากการปรุงแต่งทั้งปวง จะเอาอะไรมาเป็นกิเลส ? ในส่วนของการแสดงธรรมมีอย่างหนึ่งคือให้รื่นเริงในธรรม หลักการแสดงธรรมของพระพุทธเจ้าประกอบไปด้วย สันทัสสนา ชี้แจงให้เห็นอย่างเจ่มแจ้ง เหมือนอย่างกับหงายของที่คว่ำหรือตามประทีปในที่มืด สมาทปนา จูงใจให้กระทำตาม ได้ยินแล้วอยากทำให้ได้อย่างนั้นบ้าง สมุตเตชนา เกิดความกล้าหาญ ความพากเพียรที่จะทำเพื่อไปสู่จุดมุ่งหมายนั้น สัมปหังสนา เกิดความรื่นเริง ชื่นอกชื่นใจ ไม่เบื่อไม่หน่ายที่จะทำ

ฉะนั้น..ในส่วนของการหัวเราะก็คือในส่วนของสัมปหังสนา บางทีท่านเรียกว่ารื่นเริงในธรรมหรือว่าธรรมปีติ เพียงแต่ว่าเป็นปีติแสดงออกภายนอก นางวิสาขามหาอุบาสิกาสร้างบุพพาราม โดยเฉพาะตัวอาคารคือมิคารมาตุปราสาทเสร็จแล้วก็ปลื้มอกปลื้มใจ แทนที่จะทักษิณาวรรตธรรมดา นางวิสาขาก็รำไปร้องเพลงไป บรรดาพระทั้งหลายก็ว่า "สงสัยว่ามหาอุบาสิกาจะโรคดีกำเริบ ปกติไม่เคยแสดงอาการอย่างนี้" พระพุทธเจ้าตรัสบอกว่า นางกำลังปีติอยู่ ที่ได้สร้างมหาปราสาทถวายแก่พระสงฆ์ในพระพุทธศาสนา

ถาม : ในแง่ของการพิจารณาวิปัสสนาญาณ ตัวนิพพิทาญาณที่เกิดอารมณ์หมอง เศร้า เบื่อหน่าย เราจะต้องกระโดดเข้าฌานไปเลยหรือปล่อยให้เป็นอย่างนั้น ?
ตอบ : ถ้าถึงตรงนั้นควรที่จะแช่รักษาเอาไว้ให้มั่นใจจริง ๆ ก่อน ว่าสิ่งนี้น่าเบื่อน่าหน่าย หลังจากนั้นก็ใช้ปัญญาพิจารณาดู ว่าการที่เรามีชีวิตอยู่ ก็เป็นสิ่งที่น่าเบื่อหน่ายอย่างนี้ น่าระอาใจอย่างนี้ ถ้าเราสามารถเข้าสู่พระนิพพานได้ในชาตินี้ เป็นการตัดการเวียนว่ายตายเกิดที่นับชาติไม่ถ้วนลงไปได้ การที่เรามีชีวิตอยู่นี่อย่างไรก็ไม่เกิน ๑๐๐ ปี เปรียบกับการเวียนตายเวียนเกิดนับกัปไม่ได้ ก็แค่แว่บเดียวเท่านั้นเอง ทำไมเราจะอยู่ให้ดีไม่ได้

ถ้าใช้ปัญญาต่อก็จะก้าวข้ามไปได้ ไม่อย่างนั้นบางคนก็เบื่อ ๆ ๆ ๆ หาทางออกไม่ได้ ฆ่าตัวตายไปเลยก็มี บางรายกำลังใจตีกลับ จากเบื่อกลายเป็นอยากอีก ส่วนใหญ่จะเป็นอย่างหลังมากกว่า คือ เบื่อ ๆ อยาก ๆ

ถาม : เวลาเราอยู่เฉย ๆ เราก็ไม่รู้สึก เราก็ไม่เข้าใจ ไม่ได้อารมณ์นั้น แต่พอเราได้อารมณ์นั้นก็ฟุ้งอีก ปัญญาก็ไม่เกิดแล้วค่ะ แค่รู้สึกได้เท่านั้นเอง ทำอย่างไรถึงจะได้ในปัญญานั้นเลยคะ ?
ตอบ : สติกับสมาธิ ถ้าสติกับสมาธิทรงตัว ปัญญาก็จะเห็นชัดเจน จิตใจยอมรับได้ง่าย สรุปลงที่สมาธิ ถ้าสมาธิทรงตัวตั้งมั่น สติก็แหลมคม ปัญญาก็ว่องไว "รู้เท่าเอาไว้กัน รู้ทันเอาไว้แก้ รู้แท้เอาไว้ทั้งแก้ทั้งกัน" ต้องมองทะลุไปให้ได้

อย่างเช่นว่า เขามาร้องเพลงพระคุณที่สาม ก็นั่งน้ำตาไหล โอหนอ..การเวียนว่ายตายเกิดเช่นนี้ เสียน้ำตาชาติละไม่กี่หยด กว่าจะถึงพระนิพพานรวมแล้วน้ำตามากกว่าน้ำในมหาสมุทรทั้งสี่เสียอีก เรื่องที่มีโทษก็กลายเป็นมีประโยชน์ไปได้

ถาม : แต่ยิ่งทำให้เห็นทุกข์หนักเข้าไปอีกสิครับ ?
ตอบ : เห็นทุกข์ก็ดีแล้ว ไม่เห็นทุกข์แล้วจะเบื่อหรือ ? พอเห็นทุกข์เห็นโทษ ก็เกิดความเบื่อหน่าย อยากจะหนีไปให้พ้น ตะเกียกตะกายหาช่องทางที่จะหนี

ถาม : แล้วรู้ก็ไม่ช่วยอะไรด้วยเพราะยังไม่เกิดปัญญา ?
ตอบ : รู้แล้วทำให้เครียดหนักขึ้น รู้ ๆ อยู่แต่ทำไมทำไม่ได้ กำลังไม่พอ ก็เหมือนคนขาสั้นจะข้ามกำแพง เขย่งเท่าไรก็ข้ามไม่ได้สักที ต้องพยายามต่อขาขึ้นไปอีกหน่อย สร้างสติ สมาธิ ปัญญา เพิ่มขึ้นอีก เดี๋ยวก็ข้ามไปได้เอง

ถาม : การเดินจงกรมมีจุดมุ่งหมายเพื่อสติปัฏฐาน ?
ตอบ : เอาสติอยู่กับการเคลื่อนไหว ถ้าเราเอาสติอยู่กับปัจจุบัน ไม่ส่งไปในอดีต ไม่ส่งไปในอนาคต ความฟุ้งซ่านที่ก่อให้เกิดทุกข์ก็ไม่มี รัก โลภ โกรธ หลง ก็ไม่เกิด ถ้าความชั่วใหม่ไม่เกิด ความชั่วเก่าโดนการพยายามขัดพยายามเกลา ท้ายสุดก็หมดไป เพียงแต่ว่าเราจะเป็นประเภทเดินไปฟุ้งไปหรือเปล่า ?

ถาม : แล้วตรงจุดนั้นต่างกันอย่างไรกับสมาธิครับ ?
ตอบ : ก็คือการสร้างสมาธิ แต่เป็นสมาธิในการเคลื่อนไหว ถ้าทำได้ก็จะมั่นคงกว่าการนั่ง เพราะว่าการนั่งนิ่ง ๆ ถ้าเราเคลื่อนไหว สมาธิอาจจะหลุดจะถอนไปได้ แต่ถ้าสมาธิเกิดในขณะที่เคลื่อนไหว ก็จะมั่นคงมากกว่า

ถาม : แสดงว่าสติกับสมาธิต้องควบคู่กันไป ?
ตอบ : เป็นของที่ทิ้งกันไม่ได้ ศรัทธา วิริยะ สติ สมาธิ ปัญญา ต้องไปด้วยกัน ถ้าไม่มีศรัทธาก็ไม่เกิดวิริยะ ก็คือไม่อยากที่จะพากเพียรไปทำ พากเพียรทำไป สติก็ค่อย ๆ สมบูรณ์ขึ้น สมาธิก็ทรงตัวมากขึ้น ปัญญาก็จะเกิดขึ้น

ถาม : ถ้าอย่างนั้นการที่เราขี้เกียจปฏิบัติเป็นเพราะศรัทธาไม่พอ ?
ตอบ : แน่นอน..ศรัทธาไม่พอไปจนถึงปัญญาไม่พอ สรุปแล้วไม่พอทุกตัวตั้งแต่ต้นยันปลายเลย

ถาม : ตัวสมาธิทำให้มีสติ แล้วสติทำให้แยกแยะได้ระหว่างที่เราพิจารณาอยู่ ?
ตอบ : สติทำให้รู้ยั้งคิด เมื่อฉุกคิดขึ้นมาก็ไม่ไหลตามกระแสกิเลสไป การจะไม่ไหลตามกระแสกิเลส ต้องมีสมาธิเป็นตัวช่วยรั้งไว้ ไม่อย่างนั้นกำลังของเราจะไม่พอในการยับยั้งชั่งใจ ในเมื่อกำลังของสมาธิเพียงพอ ปัญญาเกิด ก็สามารถที่จะตัดจะหั่นอะไรได้ง่ายขึ้น

ถาม : แล้วเวลาที่เราเคลื่อนไหว สมาธิหลุดเพราะเราไหลไปตามกิริยานั้นถูกไหมคะ ?
ตอบ : ต้องเรียกว่าเราสร้างสมาธิจากการเคลื่อนไหว แต่คราวนี้พวกเราพอถึงเวลาสมาธิทรงตัวแล้ว เรารักษากำลังใจไม่เป็น พอไปเคลื่อนไหวก็เลยหลุดหมด จึงต้องไปเริ่มต้นใหม่จากการเคลื่อนไหว จนกลายเป็นสมาธิอีกทีหนึ่ง

ถาม : เคยลองหลับตาเดิน ?
ตอบ : ถ้าหลับตาเดินเดี๋ยวก็ร่วง..!

พระอาจารย์กล่าวว่า “เรื่องของการสร้างพระขรรค์อาตมาจำขึ้นใจเลย ถ้าบุญไม่ถึงบารมีไม่ถึงอุปสรรคเยอะอย่าบอกใคร ขนาดหลวงพี่นิลท่านทุ่มทั้งชีวิต ตามจี้ติดอยู่ตลอดเวลายังปาเข้าไปปีกว่าถึงจะเสร็จ บางทีช่าง ๒-๓ คนป่วยพร้อมกันหมด ป่วยแบบไม่มีสาเหตุ ทำงานไม่ได้ ต้องไปบวงสรวง ต้องไปขออนุญาตกันรอบแล้วรอบเล่า เป็นอะไรที่โหดสุด ๆ ช่างที่เคยทำงานร่วมกันมาดี ๆ รู้ใจกัน แต่ถึงเวลาแล้วเบี้ยวงานเฉยเลยก็มี..!”

พระอาจารย์พูดกับโยมคนหนึ่งที่ไม่ได้มาร่วมงานสวดพระคาถาเงินล้านว่า "นี่..คนนี้ขี้เกียจ อยู่ที่บ้านใช้วิธีส่งใจมาแทน"

ถาม : หนูอยู่ที่บ้านตรวจสอบว่าการถ่ายทอดทางเว็บเป็นอย่างไรบ้างค่ะ ตอนหนูขึ้นไปก็สงสัยว่าหายไปไหนกันหมด ?
ตอบ : อาตมาขึ้นไปบัณฑุกัมพลศิลาอาสน์ อ้าว..ท่านปู่ก็ไม่อยู่ ท่านย่าก็ไม่อยู่ พี่ ๆ ก็หายหมด..ไปไหนกัน ? ปรากฏว่าเทวดาท่านมาตาม บอกว่าวันนี้ประชุมเทวสภาครับ ต้องตามไปยันเทวสภาโน่น

พระอาจารย์เล่าว่า "ตอนที่อาตมายังเป็นฆราวาส พอถึงวันที่ ๓-๔-๕ ธันวาคม จะรักษาศีลแปดถวายในหลวง ๓ วัน พอเป็นทหารแล้ว ต้องถวายความจงรักภักดี มีสวนสนาม มีสาบานธง มีกองเกียรติยศ อาตมาอยู่กองเกียรติยศสองปีซ้อน เวลาแต่งเต็มยศร้อนอย่าบอกใครเลย ต้องซักซ้อมเป็นเดือน ๆ กว่าจะพร้อมเพรียงเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน"

ถาม : ช่วยคนแค่ไหนถึงจะเรียกว่าไม่ล่วงกรรมใครคะ ?
ตอบ : เอาแค่ไม่เกินความสามารถของเราแล้วกัน จะอย่างไรลองว่าช่วยเขาก็ล่วงกรรมอยู่แล้ว

ถาม : แล้วการถวายพระราชกุศลให้ในหลวง ?
ตอบ : ถวายไปเถอะ หลายคนช่วยกันก็เหมือนกับมดแบกช้าง ถึงอย่างไรก็แบกไปจนได้แหละ หลายคนช่วยกันงานหนักก็กลายเป็นเบา

ถาม : ชื่นใจว่าศิษย์ได้ดีเป็นมานะไหมคะ ?
ตอบ : มุทิตาจิต ด้วยความปรารถนาดี

ถาม : ความคาดหวังถือว่าเป็นมานะ ?
ตอบ : ทำก็ต้องหวัง อย่างน้อย ๆ สิ่งที่หวังก็ยังเป็นคุณความดีอยู่ แม้ว่ายังเป็นคุณความดีเบื้องต้นก็ขอให้ได้ทำ ไปนึกถึงครูสมัยก่อน ถึงเวลาลูกศิษย์เรียนอ่อน ก็ต้องบังคับให้มาเรียนในวันหยุด แล้วครูก็ต้องเลี้ยงข้าวด้วย เงินก็ไม่ได้สักบาท เพราะสมัยนั้นเขาไม่เรียกว่ากวดวิชาอะไรทั้งนั้น จนกระทั่งอาตมามาเรียนมัธยมแล้ว เขาถึงได้มีการเรียนทไวไลท์ อาตมาก็คิดว่าอะไร ไม่เข้าใจ ตอนหลังจึงรู้ว่าเป็นการเรียนภาคค่ำนอกเวลา

โรงเรียนกวดวิชาเพิ่งจะมานิยมสมัยหลังนี่เอง แต่พอมีแล้วกลายเป็นว่ามีความต่างอย่างชัดเจน เพราะว่าอาจารย์ของพวกโรงเรียนกวดวิชา ส่วนใหญ่สามารถทำของยากให้ง่าย ในเมื่อทำของยากให้ง่าย เด็กเรียนแล้วเข้าใจง่าย ก็ไปกวดวิชากันใหญ่ อย่างของเกาหลีใต้มีอาจารย์ท่านหนึ่ง มีลูกศิษย์ทั่วประเทศเป็นแสน นั่นต้องกวดวิชาผ่านวิดีโอคอนเฟอเรนซ์

พระอาจารย์เล่าเรื่องตะปิ้งให้ฟังว่า "ในงานเทศน์ ๒ ธรรมมาสน์ โยมเขาส่งคำถามมา ให้หลวงพ่อวัดท่าซุงถามต่อว่า “เอาตะปิ้งไปหล่อพระได้บุญหรือเปล่า ?” หลวงปู่พระครูโว (พระครูโวทานธรรมาจารย์ วัดดาวดึงสาวาส) ท่านก็ตอบว่า “แล้วเขาไหว้เอ็งได้บุญหรือเปล่า ?” หลวงพ่อท่านก็ว่า “อ้าว..ผมเป็นพระสงฆ์ ไหว้ผมก็ต้องได้บุญสิ” หลวงปู่ท่านว่า “เออ..นั่นแหละ ตะปิ้งหล่อเป็นพระพุทธ ไหว้ก็ต้องได้บุญ” หลวงพ่อท่านก็ว่า “ได้บุญอย่างไร ? ตะปิ้งมันคาดตรงนั้นของเด็ก ?” หลวงปู่พระครูโวท่านตอบว่า “ทีเอ็งยังออกมาจากตรงนั้นทั้งตัวเลย..!”

พระอาจารย์กล่าวว่า "มีใครรู้จักเด็กหญิงต้นข้าวไหม ? เด็กหญิงต้นข้าว ยอดระบำ ตายไปแล้ว คุณวีระศักดิ์ ยอดระบำ (พ่อของต้นข้าว) ไปใช้ชีวิตอยู่กับธรรมชาติ ทำนาทำไร่ ปลูกผักไม่ใช้สารพิษ แล้วก็เลี้ยงลูกมาด้วยวิธีให้อยู่กับธรรมชาติ เจ็บไข้ได้ป่วยก็ปล่อยให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันแล้วหายเอง พอเขาทำตัวลักษณะอย่างนั้นแล้วข่าวดังออกไป บรรดาเพื่อน ๆ จากกรุงเทพฯ ขึ้นไปเยี่ยม เลยเอาโรคไปติดหลาน ทำเอาต้นข้าวตายเลย เพราะว่าพ่อเขาใช้วิธีปล่อยให้หายเอง ให้ร่างกายสร้างภูมิเอง ก่อนหน้านี้ก็ทำได้มาตลอด พอไปเจอเชื้อหนัก ๆ เข้าก็ไปเลย

เสียดายมาก ต้นข้าวกำลังรู้ความเลย โตมาได้ ๕-๖ ขวบแล้ว แม่สอนหนังสืออยู่กับบ้าน ไม่ได้ไปเรียนหนังสือกับเขาหรอก เพราะบ้านอยู่ไกลมาก กว่าจะออกแม่น้ำแหม่นอโกร กว่าจะถึงหมู่บ้านข้างนอก ระยะทางไกลมาก เวลาเพื่อน ๆ จะเข้าไป ถ้าหน้าฝนก็ต้องไปเรือ ถ้าหน้าแล้งก็ต้องไปรถขับเคลื่อน ๔ ล้อ

คุณวีระศักดิ์พยายามทำตัวให้เป็นตัวอย่างให้กับคนอื่น ในลักษณะของเศรษฐกิจพอเพียง ปลูกพืชอาหารของตัวเอง ปลูกข้าวของตัวเอง สีข้าวเอง ใช้เครื่องมือสีข้าวแบบของกะเหรี่ยง กะเหรี่ยงเวลาทำเครื่องมือสีข้าวเขาจะตัดไม้มาท่อนหนึ่ง แล้วก็บากรอยทำเป็นตัวฟันเฟือง ถึงเวลาก็เจาะรูให้ข้าวไหลลงไปทีละน้อย ชักให้หมุนแล้วเฟืองก็ขบเปลือกข้าวแตกได้ ถ้าใช้ครกตำก็ลำบากหน่อย ใช้สีเอาก็ง่ายหน่อย แต่ก็เหนื่อยพอกัน เขาเองอยู่กันอย่างมีความสุขกันพ่อแม่ลูก แต่ว่าเพื่อน ๆ ไปเยี่ยม เอาโรคไปติดหลาน

เขาก็พยายามที่จะสอนลูก ๆ ให้รู้ ให้กระดาษไปก็วาดรูปโน่นวาดรูปนี่ ต้นข้าวยังบอกแม่ว่า “ต้นข้าวจะไปเป็นดาวบนท้องฟ้า” เลยไปเป็นจริง ๆ ไม่รู้น้องชายเป็นอย่างไรบ้าง ถ้าจำไม่ผิดน้องชายต้นข้าวชื่อต้นโพธิ์ คุณวีระศักดิ์เขียนหนังสือดี ๆ หลายเล่ม เช่น คืนสู่ขุนเขาและสายน้ำ ใช้นามปากกาว่า คืนญางเดิม คำว่าญางตัวนี้ก็คือกะเหรี่ยง กลับคืนเป็นกะเหรี่ยงดั้งเดิม ตอนช่วงที่เขียนพวกเรื่องสั้นลงคอลัมน์ต่าง ๆ บางทีก็ใช้ชื่อจริง วีระศักดิ์ ยอดระบำ ลองไปค้นหาข้อมูลดูว่าแกไปถึงไหนแล้ว

คุณวีระศักดิ์ใช้ชีวิตลักษณะไม่ต้องมีเงินก็อยู่ได้ มีข้าวเปลือกตุนเข้ายุ้งก็สบายแล้ว ที่เหลือก็ปลูกพืชอาหารอื่น ๆ ปลูกฟักทอง ปลูกฟักเขียว ปลูกข้าวโพด ปลูกกระเจี๊ยบเต็มไร่ไปหมด เวลาลุงป้าน้าอาไป ต้นข้าวก็พาไปบอกว่าต้นไหนกินได้ ต้นไหนกินไม่ได้ เป็นเด็กที่ฉลาดมากเลย แปลกมาก..เด็ก ๆ ที่อยู่กับธรรมชาติแบบนั้นอย่างพวกเด็กกะเหรี่ยง เด็กม้ง แต่ละคนแก้มแดงทั้งนั้น เหมือนอย่างกับอาหารดี อากาศดี

มีหนังสือของเด็กหญิงต้นข้าวอยู่ ลอง ๆ ไปหามาอ่านดู เขาเขียนถึงลูก ถ้าต้นข้าวยังอยู่ก็น่าจะ ๑๐ กว่าขวบ ต้องบอกว่าเป็นการทดลองที่ใช้ชีวิตตัวเองและครอบครัวเป็นเดิมพัน ว่าจะอยู่ได้ไหม ? อยู่กับธรรมชาติ อยู่แบบไม่พึ่งพาเงินทอง ถึงเวลาพืชผลเหลือก็เอาไปขาย แลกเกลือแลกน้ำมันมาใช้เท่านั้น ส่วนอื่น ๆ เขาปลูกเองในไร่"

"พอคุยเรื่องนี้แล้วนึกถึงท่านโมเช่ ท่านโมเช่ไม่มีอะไรเลย มีแต่ตัวเปล่า แต่ละปีนี่เลี้ยงพระเป็นสิบ ๆ รูป ตอนนี้ยังบวชอยู่ ตอนช่วงนั้นท่านโมเช่ทำตัวเหมือนตาฤๅษี ถึงเวลาก็ไปสร้างกระต๊อบอยู่ ขนาดบ้านตะเพินคี่อยู่สุดหล้าฟ้าเขียวแล้ว แกยังข้ามเขาไปอีก ๓ ลูก ไปอยู่กลางป่าที่มีน้ำซับอยู่ พระธุดงค์ผ่านไปก็ติดใจ ไปอาศัยอยู่กับแก แกก็พาไปภาวนาอยู่ถ้ำโน้นถ้ำนี้บ้าง ในรัศมีประมาณ ๑๐-๑๒ กิโลเมตร แกเดินไปส่งข้าวทุกที่เลย

บางทีข้าวหมด อาตมาก็เอาเงินให้บอกว่า “โมเช่..ไปซื้อข้าวในหมู่บ้านมาสัก ๒ ถังสิ” แกบอกว่า “ไม่ต้องหรอก” แล้วก็คว้ากระสอบไป เดี๋ยวเดียวก็แบกมาแล้ว ไปขอเขาเฉย ๆ ชาวบ้านเขาทำบุญให้กับแกเหมือนอย่างกับทำบุญกับพระ เพราะรู้ว่าส่วนใหญ่แกเอามาเลี้ยงพระ เหลือเชื่อจริง ๆ ไม่ใช้เงินไม่ใช้ทองอะไรเลย สามารถเลี้ยงพระได้เป็นสิบ ๆ รูป

ที่ขำ ๆ ก็คือ พออาตมาเอาของสมัยใหม่เข้าไป แกไม่รู้จัก แต่แกเป็นคนช่างซักถาม อันนี้กินอย่างไร ? ทำอย่างไร ? เห็นพวกเราเดี๋ยวก็กินพวกอาหารผง ต้มบะหมี่ พอไปเจอผงซักฟอกซองเล็กก็ถาม “อันนี้กินอย่างไร ?” ฮ่วย..อันนี้เขาไว้ซักผ้า..!"

พระอาจารย์กล่าวว่า "อาตมายืนยันว่าการเปลี่ยนชื่อไม่มีประโยชน์ เปลี่ยนความประพฤติดีที่สุด เปลี่ยนตั้งร้อยชื่อพันชื่อ แต่ถ้าความประพฤติยังแย่อยู่เหมือนเดิม ก็หาเรื่องดีใส่ตัวไม่ได้หรอก แล้วยิ่งเปลี่ยนเสียจนอ่านไม่ออก ถ้าถือตามแบบของอาตมา คือ ถ้าชื่ออ่านยากขนาดนี้แล้วชีวิตจะสะดวกง่ายดายได้อย่างไร ?"

พระอาจารย์กล่าวว่า "บ้านเราส่วนหนึ่งที่อ้วนกันมาก เพราะไปกินอาหารตามอย่างฝรั่ง ฝรั่งเขาอยู่ในพื้นที่หนาว ต้องการอาหารที่มีแคลอรี่สูง เพื่อไปเผชิญกับความหนาว บ้านเราอยู่เมืองร้อน ไม่ได้ต้องการอาหารแคลอรี่สูง เมื่อไปกินตามอย่างเขา ร่างกายใช้ไม่หมดเก็บตุนไว้ ก็ต้องอ้วนเป็นธรรมดา

เดี๋ยวนี้พวกขนมนมเนยต่าง ๆ ตลอดจนไอศกรีมเยอะแยะไปหมด เจอพิซซ่าขอบชีสถาดเดียวก็หน้ามืดแล้ว อาตมาแตะไม่ได้เลย เพราะไตรกลีเซอร์ไรด์สูง กินเข้าไปหน่อยเดียวก็ความดันขึ้น เท่ากับบังคับว่า ของพวกนี้มีสิทธิ์กินเพื่อรู้รสเท่านั้น

เรื่องของวัฒนธรรมมีการส่งผ่านกันเป็นปกติ แต่การรับวัฒนธรรมเข้ามา ถ้าจะให้เกิดประโยชน์ก็ต้องดูว่า เหมาะสมกับสภาพภูมิประเทศ ตลอดจนกระทั่งจารีตประเพณีของเราหรือไม่ ไม่ใช่ประเภทถึงเวลาก็รับเอาวัฒนธรรมต่างด้าวเข้ามา รับเข้ามา ๆ

ลักษณะของการครอบงำทางวัฒนธรรมเกิดขึ้นในช่วงสงครามเย็น ที่มีการประจัญหน้ากันระหว่างโลกเสรีกับค่ายคอมมิวนิสต์ ก็ต้องมีการโฆษณาว่าโลกเสรีมีชีวิตความเป็นอยู่สะดวกสบายแบบไหน ก็เลยส่งผ่านบรรดาวัฒนธรรมต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นอาหารการกิน การดนตรี ตลอดจนกระทั่งการแต่งกาย ทำเอาคนรุ่นเก่าเสียความรู้สึก เพราะว่ารับเข้ามาโดยไม่ได้ยั้งคิด คิดว่าเป็นวัฒนธรรมของผู้ที่เจริญแล้ว

หารู้ไม่ว่าส่วนหนึ่งเป็นการโฆษณาชวนเชื่อเต็ม ๆ เมื่อเป็นเช่นนั้นก็มีการไหลตามกระแสเขาไป ทั้ง ๆ ที่สิ่งดีที่สุดที่บรรพบุรุษเรามีให้ไว้อยู่แล้ว อย่างเช่นเรื่องพระพุทธศาสนา เราก็ทอดทิ้งแล้วไปไขว่คว้าเอาทุนนิยมเข้ามาแทน"

พระอาจารย์กล่าวว่า "มีดหมอเพชราวุธที่ราคาสูงเพราะว่า แค่ตะกรุดมหาสะท้อนที่ด้ามก็ราคาครึ่งหนึ่งแล้ว ยังมีตะกรุดสามกษัตริย์ ทอง นาก เงิน อีก ๓ ดอกที่สันมีด ตัวมีดยังเป็นโลหะพิเศษ ด้ามมีดก็เป็นไม้ที่ตอนแรกผิดกฎหมายคือไม้พะยูง แต่ว่าเป็นเรื่องแปลก พวกไม้หรืองาช้างผิดกฎหมาย แต่ทำเป็นของใช้ขึ้นมาแล้วเขาไม่ว่าอะไร งาช้างก็เหมือนกัน ถ้าทำเป็นของใช้ขึ้นมาก็แล้วกันไป ถ้าเป็นงาอยู่ก็ไม่รู้เหมือนกันว่าคุณไปล่ามาหรือเปล่า เป็นกฎหมายที่ลักลั่นอย่างไรพิกล จะเรียกว่าเป็นการผ่อนปรนให้ก็ได้ แต่อาตมาเองก็พอมีช่องทางอยู่ เพราะอย่างไรก็สามารถซื้อจากที่เขาโค่นไว้แล้วได้ ต่อให้ไม่ซื้อเขาก็โค่นไปแล้ว

ไม้พะยูงที่มีราคาแพงเพราะมีเท่าไรประเทศจีนซื้อไม่อั้น เนื่องจากว่าเขาไปขุดเจอในสุสาน ที่ผ่านระยะเวลายาวนานมาหลายร้อยปี เครื่องใช้ทุกอย่างที่ทำด้วยไม้พะยูงยังเป็นปกติอยู่ ไม่มีอะไรชำรุดเสียหาย ไม้พะยูงบางทีก็เรียกว่าไม้จันทร์ม่วง เพราะยิ่งใช้ยิ่งดำ ดำขึ้นไปเรื่อย ๆ ถ้าหากว่าขัด ๆ ถู ๆ อยู่ทุกวันจะสวยเป็นพิเศษ"

เท่าที่หาข้อมูลเจอ คุณแม่ของน้องต้นข้าว ชื่อคุณกาญจนา พิมล
เขียนหนังสือ ชื่อว่า 'โรงเรียนของต้นข้าว' ด้วย

...และได้นำวิดีโอของน้องต้นข้าวมาฝากไว้ที่นี้ ดังลิงก์นี้
https://www.youtube.com/watch?v=Rg0o7I21BKk

พระอาจารย์กล่าวว่า "คณะคุณกิจจา ปัญญาวุฒิธรรม ถวายดอกบัวทองคำ ๓ คู่ ทองคำแท้ ๆ ไม่ใช่ทองชุบ คู่ที่หนึ่งถวายเป็นสมบัติประจำวัดท่าขนุน จะจัดสรรไว้ที่ใดแล้วแต่สังฆามติจะเห็นสมควร คู่ที่สองถวายบูชาพระบรมสารีริกธาตุเขี้ยวแก้ว คู่ที่สามถวายองค์พระพุทธรูปทองคำที่กำลังดำเนินการจัดสร้าง มีเบอร์ติดต่อด้วยว่า ถ้าไม่พอให้ขอเพิ่มได้ ขออนุโมทนาเป็นอย่างสูงกับญาติโยมที่ร่วมบุญมาทุกท่าน ขอให้สมหวังในสิ่งที่ปรารถนานะจ๊ะ"

พระอาจารย์กล่าวถึงงานสวดพระคาถาเงินล้านว่า "คราวหน้าเปลี่ยนจากเพลงพระคุณที่สาม เป็นเพลงรางวัลของครูนะจ๊ะ "...ฯลฯ...ให้ศิษย์ถึงฝั่งด้วยแรงหวังแรงศรัทธา เหนื่อยกายและใจทว่า เป็นสุขอยู่ทุกนาที ความภูมิใจมิได้อยู่ในพานไหว้ครู แต่อยู่ในวันที่รู้ว่าศิษย์นั้นไปได้ดี ...ฯลฯ..." แต่ถ้าตอนเรียนอยู่แล้วได้ดีนี่ครูจะโกรธมาก ต้องเรียนจบแล้วไปได้ดี ถ้าเรียนอยู่แล้วได้ D รับรองครูไม่รักแน่เลย ตอนเรียนอยู่ต้องได้ A"

พระอาจารย์กล่าวว่า "ประเทศที่เจริญแล้วต้องสนับสนุนการขนส่งสาธารณะ ไม่ว่าจะเป็นรถไฟบนดิน รถไฟใต้ดิน รถไฟลอยฟ้า รถแท็กซี่ รถเมล์ แต่บ้านเราถ้าไปสนับสนุนอย่างเขา บริษัทต่าง ๆ จะขายรถยนต์ส่วนตัวไม่ได้ ส่วนใหญ่แล้วพวกบรรดาบริษัทใหญ่ ๆ มักจะเป็นผู้สนับสนุนพรรคการเมือง ก็เลยทำให้บ้านเราต้องช่วยเหลือบริษัทห้างร้านต่าง ๆ ฉะนั้น..ไม่ใช่ไม่รู้ว่าการจะแก้รถติดต้องจัดการขนส่งสาธารณะให้ดี แต่รู้แล้วไม่ทำ เพราะว่าถ้าทำไปแล้วผู้สนับสนุนพรรคจะขายรถกันไม่ได้

ถ้าบ้านเราเป็นอย่างอังกฤษหรือญี่ปุ่น ถึงเวลาจะรู้ว่ารถเมล์เที่ยวนี้จะถึงที่ทำงานเวลาไหน ก็ออกจากบ้านได้ตรงเวลา ไม่ต้องไปเสียเวลาขับรถติดอยู่บนถนน คงต้องรออีกสักระยะหนึ่ง ให้บุคคลที่มีจิตทำงานเพื่อสาธารณะมีมากกว่านี้ ตอนนี้แต่ละฝ่ายแต่ละท่านก็ยังกระจัดกระจายอยู่ตรงนั้นบ้าง ตรงนี้บ้าง ไม่สามารถที่จะรวมเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน เพื่อสร้างความเจริญให้แก่ประเทศชาติได้

จำหลักการง่าย ๆ ว่า "รถคือลด" ไม่มีเพิ่ม ซื้อเมื่อไรเงินในกระเป๋าของเราก็ลดลงทันที แล้วก็ลดไปเรื่อย ๆ เพราะต้องมีการซ่อมบำรุง ต้องมีการเข้าศูนย์เป็นประจำ ต้องเติมน้ำมัน ต้องดูแลรักษาตามระยะทาง ตามระยะเวลา ฉะนั้น..ถ้าไม่จำเป็นอย่าซื้อรถ ถ้าคิดว่าจำเป็น ก็ให้ซื้อรถที่ท้องตลาดนิยม ราคาไม่ต้องแพง เอาเป็นซิตี้คาร์เล็ก ๆ ก็พอ จะได้ขับกันสะดวกหน่อย

อาตมาชอบใจลูกเจนนี่ ตอนนั้นลูกเจนนี่เพิ่งจะเรียนชั้นประถม คุณแม่ซื้อรถเบนซ์ คุณลูกบ่นจนปากจะฉีกถึงใบหู ว่าแม่ซื้อไปทำไมตั้งหลายล้าน ? ซื้อรถญี่ปุ่นอย่างเก่งก็เจ็ดแปดแสน อย่างดีก็ล้านเศษ ๆ เหลือเงินสดเอาไว้เผื่อใช้ยามฉุกเฉินอีกตั้งหลายล้าน แสดงว่าเด็กรู้จักคิดมากกว่าผู้ใหญ่"

พระอาจารย์เล่าว่า "เห็นในหลวงดูฟุตบอลได้ เข้าร้านสะดวกซื้อได้ อาตมาก็รู้สึกดีใจว่าพระพลานามัยแข็งแรงขึ้น โดยเฉพาะในหลวงเชียร์บอล มาเลเซียบอกว่าประเทศไทยโกงความตายชัด ๆ ขนาดตายแล้วยังฟื้นใหม่..!

ต้องเชื่อในเรื่องบารมีของคนเรา แค่ให้ราชเลขาฯ โทรไปเท่านั้น กำลังใจนักฟุตบอลไทยมาท้วมท้นเลย ขนาดโดนนำไป ๓-๐ ก่อน ยังไล่ทันและแซงชนะได้ สรุปว่า คสช. (คืนความสุขให้แก่มวลชนชาวไทย) ดำเนินการโดยคุณซิโก้..!

ดูการคอมเม้นท์ของบรรดาแฟนบอลต่างชาติ หลายคนเขามีน้ำใจเป็นนักกีฬามาก แต่หลายคนพอได้ประตูนำคนไทยไปแล้วโพสต์เยาะเย้ยก็มี ต้องบอกว่าเป็นเรื่องปกติ ส่วนท่านที่มีน้ำใจเป็นนักกีฬา ก็ใช้คำพูดว่า "แล้วแต่ความประสงค์ของพระผู้เป็นเจ้า"

พระอาจารย์กล่าวว่า "พระปิดตาหลวงปู่เทพโลกอุดร หลวงพ่อนิลท่านถวายมา ส่วนอีกองค์เป็นของหลวงปู่ทองทิพย์ ถามว่าใช่พระปิดตาจันทรคราสหรือเปล่า ? ท่านหัวเราะเลย

ความจริงครูบาอาจารย์ท่านมักจะมอบของดีที่สุดที่ท่านมีอยู่ให้ แต่อาตมาเป็นคนรักษาของไม่อยู่ เดี๋ยวก็ไปอีกแล้ว คือเกิดมาแล้วไม่หวงของ พอถึงเวลาก็เอาไปลงประมูลเกลี้ยง

สมเด็จเสด็จกลับของหลวงปู่สุภา อุตส่าห์ได้หน้ากากทองมาด้วยก็ไปหมดแล้ว ประมูลกันบนรถไฟเลย"

พระอาจารย์เล่าเรื่องขำ ๆ ในวงการสงฆ์ให้ฟังว่า "เคยได้ยินคำว่า "บุญมีแต่กรรมบัง" ไหม ? สามเณรไปกิจนิมนต์ ถอดรองเท้าไว้ ไม่ทราบว่าแขกคนไหนใส่รองเท้าของสามเณรไป สามเณรเดินเท้าเปล่ากลับวัด พอดีเดินผ่านร้านขายรองเท้า มีโยมผู้หญิงเห็นเข้า "นิมนต์หน่อยเจ้าค่ะ ดิฉันจะถวายรองเท้า" โชคดีนะ..รองเท้าหายแล้วได้ของใหม่ แต่ผู้ชายที่ยืนอยู่ข้าง ๆ รีบบอกว่า "คุณ ๆ เณรเขาเคร่ง อุตส่าห์ไม่ใส่รองเท้า คุณยังไปถวายให้เป็นอาบัติอีก" เณรอดได้รองเท้าไปเลย

พระอาจารย์มักจะสอนเณรว่า ถ้าญาติโยมนิมนต์ให้รับ ไม่อย่างนั้นจะเป็นการขัดศรัทธา ทำให้ญาติโยมเสียกำลังใจได้ เณรก็รับรู้ รับทราบ รับปฏิบัติ วันนั้นเณรกำลังท่องหนังสืออยู่ ปรากฏว่ามีเด็กโผล่มาทางหน้าต่าง "เณร ๆ ว่างไหมครับ ?" เณรบอกว่า "กำลังท่องหนังสืออยู่" "ถ้าไม่ได้ทำอะไรนิมนต์เลยครับเณร" นิมนต์ทำอะไร ? ฟุตบอลขาดคน เด็กมานิมนต์ให้เณรช่วยเฝ้าประตูให้หน่อย

สามเณรถกสบงยืนเฝ้าประตูให้ หลวงพ่อผ่านมาพอดีเลย "เณรไปเอาไม้เรียวมา..! เป็นสามเณรไปเล่นฟุตบอลได้อย่างไร ? ไม่มีความสำรวมเลย" "ก็ไหนหลวงพ่อบอกว่า ถ้าเขานิมนต์แล้วเราต้องรับ..?!"

พระอาจารย์กล่าวว่า "เทวดาชั้นยามาท่านสวดมนต์กันเป็นปกติ เพียงแต่ทรงฌานไม่ได้เท่านั้น ถ้าทรงฌานได้ก็ไปเป็นพรหมกันหมดแล้ว"

ถาม : อายุ ๖๐ ปี ถ้าไม่ทำบุญวันเกิดจะเป็นอะไรไหม ?
ตอบ : จะไม่ทำบุญก็ไม่ว่า แต่คนเรานั้นที่อยู่มาได้ เพราะ ๑. ยังไม่หมดอาหาร ๒. ยังไม่หมดอายุ ๓.ยังไม่หมดบุญ ๔.ยังไม่หมดกรรม ถ้าอย่างหนึ่งอย่างใดหมด ก็อาจจะอยู่ไม่ได้

ดังนั้น..ถ้ายังอยากอยู่ต่อ ก็ทำบุญสักหน่อยหนึ่ง หมดอาหาร..ตาย หมดอายุ..ตาย หมดบุญ..ตาย หมดกรรม..ตาย..!

พระอาจารย์เล่าว่า "พระวัดท่าขนุนเดี๋ยวนี้ไม่สนใจงานก่อสร้าง ทำให้อาตมานึกถึงตัวเอง สมัยนั้นบวชใหม่ ๆ หวงเวลาตัวเองมาก เวลาที่เหลือใช้ในการภาวนาเสียส่วนใหญ่ ภาวนาวันละเกิน ๑๐ ชั่วโมง ไม่เอาเรื่องการก่อสร้างเลย

พอออกจากวัดไป งานก่อสร้างมาหูดับตับไหม้ แล้วก็ไม่รู้เรื่องอะไรเลยสักอย่าง ไม่รู้ว่ากระเบื้องมีทั้งขนาดยาวขนาดสั้น มีอย่างหนา มีอย่างบาง มีลอนใหญ่ มีลอนเล็ก ไม่รู้ทั้งนั้น ต้องใช้วิธีตีขลุมเอา อย่างเช่น ช่างถามว่า อาจารย์จะเอากระเบื้อง ๑.๒ เมตร หรือ ๑.๕ เมตร เอาอย่างหนาหรืออย่างบาง อาตมาก็ถามว่า "แล้วช่างเห็นว่าอย่างไหนเหมาะกว่า ?" ต้องใช้วิธีตีขลุมเอา เพราะไม่รู้เรื่องเลยจริง ๆ

ค่อย ๆ ศึกษาไปทีละนิดทีละหน่อย จนกระทั่งก่อสร้างได้ ๔-๕ ปี ทีนี้คิดเองเป็นหมด พื้นที่เท่าไร ใช้วัสดุขนาดไหน ใช้งบประมาณเท่าไร อยู่ ๆ ช่างก็มาบอกว่า "อาจารย์..ขาดกระเบื้องไป ๑๑ แผ่น" "เป็นไปไม่ได้หรอก ข้าคิดไม่เคยขาด" ช่างเขาบอกว่า "หนูทำแตกเองค่ะ" เป็นกระเบื้องปูพื้น "ไม่เคยเจอใครคิดกระเบื้องได้ลงตัวขนาดนี้ ไม่เหลือสักแผ่นเดียว พอทำแตกจึงต้องขอให้ซื้อเพิ่ม" "ถ้าเอ็งสารภาพแต่แรกก็หมดเรื่อง ดันหาว่าข้าคิดขาดไป ๑๑ แผ่น ต้องหักค่าแรงให้เข็ด" เรื่องแบบนี้ต้องค่อย ๆ ศึกษาไป"