เรื่องอารมณ์กิเลส
 

๑.ผมอ่านเรื่องหลวงพ่อวัดท่าซุงท่านกล่าวเกี่ยวกับพระโพธิสัตว์ หลวงพ่อวัดท่าซุงบอกว่า พระโพธิสัตว์ท่านเรียนวิชาครู ผมเลยอยากถามหลวงพ่อเล็กว่า พระโพธิสัตว์นอกเหนือจากการศึกษาและเข้าถึงอารมณ์ในฌานสมาบัติในกรรมฐาน ๔๐ พระโพธิสัตว์ก็ต้องรู้จักหน้าตาอารมณ์ลักษณะในด้านอกุศลธรรม เช่น อุปกิเลส ๑๖, วิปัสสนูปกิเลส ๑๐ เป็นต้น ด้วยใช่ไหมครับ?

๒. ผมได้ฟังเรื่องหลวงพ่อเล็กเทศน์เรื่องสังขารุเปกขาญาณ และเวลาในชีวิตประจำวันเวลาผมไม่ได้ทำสมาธิ เช่นผมกำลังทำกับข้าวอยู่ หรือว่าเดินเล่น บางทีรู้สึกว่า กำลังของกิเลสตัวฟุ้งซ่านกำลังจะมาแล้ว จะอยากให้เราคิดไม่มีที่สิ้นสุด คิดวนเวียนไปเรื่อย ๆ ตัวผมรู้สึกว่าจิตไวกว่ากำลังกิเลส เลยใช้อุเบกขาบารมี ช่างมันไม่สนใจไม่เก็บเอามาคิด และกำหนดรู้ลมหายใจยาว ๆ ไอ้ตัวความรู้สึกอยากจะฟุ้งซ่านก็หายไปชั่วคราว แต่บางครั้งความรู้สึกฟุ้งซ่านที่เล่ามาก็เกิด ผมก็หยิบความคิดฟุ้งซ่านเหล่านี้มาคิดหาเหตุผล หาโทษว่ามันมีโทษมีประโยชน์อะไร แต่ทำแบบนี้รู้สึกว่าเสียเวลามาพิจารณา เพราะผมรู้ชัดว่ามันมีโทษตั้งแต่แรกแล้ว และไม่น่าจะเก็บความคิดพวกนี้มาคิดพิจารณาซ้ำ ๆ ซาก ๆ คำถามคือจากที่ผมเล่ามา ในเรื่องสังขารุเปกขาญาณถ้าสติและจิตว่องไวมากด้วยสมาธิและปัญญา เราจะควรจะช่างมันไม่ไปสนใจ ความคิดที่จะทำให้จิตมีความฟุ้งซ่านไม่มีที่สิ้นสุดไหมครับ หรือว่า ควรจะหยิบมันมาพิจารณาให้เห็นโทษดีครับ ต่อให้เรารู้แล้ว่าความคิดพวกนี้มันคือไฟ คือตัวฟุ้งซ่าน

๓.ผมฟังบทสวดอภิธรรมที่ขึ้นต้นว่า "กุสะลา ธัมมา อะกุสะลา ธัมมา อัพยากะตา ธัมมา" ในเรื่องอัพยากตธรรม ตามที่ผมอ่านมาคือ สภาวะกลาง ๆ ไม่สุขไม่ทุกข์ไม่ไปคิดในด้านกุศลและด้านอกุศล อัพยากตธรรมนี่คืออารมณ์เดียวกับสังขารุเปกขาญาณหรือเปล่าครับ หรือเป็นฌาน ๔ เพราะตอนนั้นจิตดิ่งอยู่ตรงกลางของร่างกายบริเวณท้องไป ไปเรื่อย ๆ ไม่มีที่สิ้นสุด ไม่รับรู้อะไรแล้ว ขอให้หลวงพ่ออธิบายให้ผมเข้าใจทีครับ

๔.ในเรื่องวิปัสสนาญาณ ในข้อนิพพิทาญาณ สมมุติว่าคนทำงานพอเป็นวันจันทร์ก็บ่นว่า วันจันทร์แล้วต้องไปทำงาน ไปโรงเรียน เราไม่น่าเกิดเลย แบบนี้จัดเป็นนิพพิทาญาณได้ไหมครับ

ถาม : ผมอ่านเรื่องหลวงพ่อวัดท่าซุงท่านกล่าวเกี่ยวกับพระโพธิสัตว์ หลวงพ่อวัดท่าซุงบอกว่า พระโพธิสัตว์ท่านเรียนวิชาครู ผมเลยอยากถามหลวงพ่อเล็กว่า พระโพธิสัตว์นอกเหนือจากการศึกษาและเข้าถึงอารมณ์ในฌานสมาบัติในกรรมฐาน ๔๐ พระโพธิสัตว์ก็ต้องรู้จักหน้าตาอารมณ์ลักษณะในด้านอกุศลธรรม เช่น อุปกิเลส ๑๖, วิปัสสนูปกิเลส ๑๐ เป็นต้น ด้วยใช่ไหมครับ ?
ตอบ : สร้างบารมีจนเต็ม พอตรัสรู้ก็จะรู้ทุกเรื่องเอง

ถาม : ผมได้ฟังเรื่องหลวงพ่อเล็กเทศน์เรื่องสังขารุเปกขาญาณ และเวลาในชีวิตประจำวันเวลาผมไม่ได้ทำสมาธิ เช่นผมกำลังทำกับข้าวอยู่ หรือว่าเดินเล่น บางทีรู้สึกว่า กำลังของกิเลสตัวฟุ้งซ่านกำลังจะมาแล้ว จะอยากให้เราคิดไม่มีที่สิ้นสุด คิดวนเวียนไปเรื่อย ๆ ตัวผมรู้สึกว่าจิตไวกว่ากำลังกิเลส เลยใช้อุเบกขาบารมี ช่างมันไม่สนใจไม่เก็บเอามาคิด และกำหนดรู้ลมหายใจยาว ๆ ไอ้ตัวความรู้สึกอยากจะฟุ้งซ่านก็หายไปชั่วคราว แต่บางครั้งความรู้สึกฟุ้งซ่านที่เล่ามาก็เกิด ผมก็หยิบความคิดฟุ้งซ่านเหล่านี้มาคิดหาเหตุผล หาโทษว่ามันมีโทษมีประโยชน์อะไร แต่ทำแบบนี้รู้สึกว่าเสียเวลามาพิจารณา เพราะผมรู้ชัดว่ามันมีโทษตั้งแต่แรกแล้ว และไม่น่าจะเก็บความคิดพวกนี้มาคิดพิจารณาซ้ำ ๆ ซาก ๆ คำถามคือจากที่ผมเล่ามา ในเรื่องสังขารุเปกขาญาณถ้าสติและจิตว่องไวมากด้วยสมาธิและปัญญา เราจะควรจะช่างมันไม่ไปสนใจ ความคิดที่จะทำให้จิตมีความฟุ้งซ่านไม่มีที่สิ้นสุดไหมครับ หรือว่า ควรจะหยิบมันมาพิจารณาให้เห็นโทษดีครับ ต่อให้เรารู้แล้ว่าความคิดพวกนี้มันคือไฟ คือตัวฟุ้งซ่าน ?
ตอบ : ถนัดแบบไหนให้ทำแบบนั้น

ถาม : ผมฟังบทสวดอภิธรรมที่ขึ้นต้นว่า "กุสะลา ธัมมา อะกุสะลา ธัมมา อัพยากะตา ธัมมา" ในเรื่องอัพยากตธรรม ตามที่ผมอ่านมาคือ สภาวะกลาง ๆ ไม่สุขไม่ทุกข์ไม่ไปคิดในด้านกุศลและด้านอกุศล อัพยากตธรรมนี่คืออารมณ์เดียวกับสังขารุเปกขาญาณหรือเปล่าครับ หรือเป็นฌาน ๔ เพราะตอนนั้นจิตดิ่งอยู่ตรงกลางของร่างกายบริเวณท้องไป ไปเรื่อย ๆ ไม่มีที่สิ้นสุด ไม่รับรู้อะไรแล้ว ขอให้หลวงพ่ออธิบายให้ผมเข้าใจทีครับ ?
ตอบ : แค่นอนหลับก็เป็นกลาง ๆ สังขารุเปกขาญาณต้องเห็นจริงจนปล่อยวาง

ถาม : ในเรื่องวิปัสสนาญาณ ในข้อนิพพิทาญาณ สมมุติว่าคนทำงานพอเป็นวันจันทร์ก็บ่นว่า วันจันทร์แล้วต้องไปทำงาน ไปโรงเรียน เราไม่น่าเกิดเลย แบบนี้จัดเป็นนิพพิทาญาณได้ไหมครับ ?
ตอบ : ไม่เป็น เพราะเบื่อโดยไม่มีปัญญาประกอบ