ปัจจัตตัง
 

ถาม : แล้วทีนี้ก็ลองใช้ปัญญาของตัวเองลองเปรียบเทียบกับเพื่อน ๆ ตาม...(ไม่ชัด)...?
ตอบ : พอเลย..เรื่องนี้เลิกพูดได้เลย ตราบใดที่เราเข้าไม่ถึงพระนิพพานจริง ๆ พูดไปเมื่อไรก็ผิด ต่อให้เข้าถึงจริง ๆ พูดแล้วก็ยังผิด เพราะว่าสภาวะความเป็นทิพย์ไม่ต้องพระนิพพานหรอก แค่เทวดาหรือพรหมเราก็แย่แล้ว สิ่งที่เรารู้ สิ่งที่เราเห็น ภาษามนุษย์หรือภาษาหนังสือหยาบเกินไปที่จะอธิบายได้

สมมติว่าเราไปเที่ยววัดพระแก้ว เสร็จแล้วเราก็ไปบอกคนไม่เคยไปว่า วัดพระแก้วสวย สวยอย่างไรอธิบายให้เขาฟังได้ไหม ? ก็ได้สวยแค่คำเดียว..ใช่ไหม ? เออ...ภาษามนุษย์เราหยาบเกินไป ภาษาเขียนก็หยาบเกินไป

แต่เรื่องของธรรมะพอปฏิบัติไปถึงแล้ว พระพุทธเจ้าท่านใช้คำว่าปัจจัตตัง คือ ผู้ที่ปฏิบัติจะรู้เองเห็นเอง การรู้เห็นทางใจนี่จะเป็นเรื่องที่ละเอียดอ่อน จนกระทั่งอธิบายเป็นคำพูดได้ยาก เท่าที่พบ ๆ มาก็คือหลวงพ่อวัดท่าซุง ท่านอธิบายธรรมะจากยากให้เป็นง่ายได้ดีที่สุด แต่ว่าถึงท่านทำได้ดีขนาดนั้นแล้ว ขอยืนยันว่าไม่ได้หนึ่งในร้อยของความเป็นจริง

ท่านบอกว่าถ้าหากเราจะเข้าถึงการทรงฌาน พอถึงสุข จะสุขเยือกเย็นอย่างไม่เคยปรากฏมาก่อน ถ้าเราไม่เจอเองจะนึกออกไหมว่าเป็นอย่างไร ? ภาษามนุษย์หยาบเกินไป

ถาม : อย่างนี้ต้องไปอธิบายคืน ?
ตอบ : ไม่ต้องไปอธิบายคืนหรอก เถียงกันไปก็ยิ่งผิด เลิกเถียงก็ผิดน้อยหน่อย หลวงพ่อท่านเคยว่าเป็นกลอนไว้ว่า พระนิพพานมีสภาพอย่างนี้


รูป เสียงท่านใช้คำว่าพร้อม รูปสดับสุรศัพท์พร้อม คำขาน พอกล่าวว่าพระนิพพาน สุขแท้ สัมผัสได้ทุกอย่างเพียงแต่ว่าเป็นทิพย์พิเศษที่ต่างหากออกไป


สนทนากับพระอาจารย์เล็ก สุธมฺมปญฺโญ
ณ บ้านอนุสาวรีย์ฯ เดือนธันวาคม พุทธศักราช ๒๕๔๔