อารมณ์ ๒ หมดหรือไม่หมดต้องดูตอนกระทบ
 

อารมณ์ ๒ หมดหรือไม่หมดต้องดูตอนกระทบ

สมเด็จองค์ปฐม ทรงมีพระเมตตาตรัสสอนเรื่องนี้ไว้ มีใจความสำคัญดังนี้

๑. “วันหนึ่ง ๆ ไม่มีใครมาทำร้ายเราได้มากเท่ากับอารมณ์จิตเราเองทำร้ายตัวเราเอง จุดนี้จักเห็นได้ชัดว่า เหตุกระทบจากภายนอกนั้นมีน้อย เรื่องราวของบุคคลอื่นภายนอกก็รับรู้น้อยลง แต่เหตุกระทบภายใน คือธรรมารมณ์ที่ปรุงแต่งให้เป็นโทษอยู่ในจิตนี่สิ มันฟุ้งจนบรรยายไม่ถูก ใช่หรือไม่” (ก็รับว่าใช่)

๒. “เรื่องอารมณ์ ๒ ก็เช่นกัน มันยังมีอยู่ เพียงแต่ไม่มีเหตุการณ์เข้ามากระทบ จิตมันก็ยังเฉย ๆ จิตของพวกเจ้ายังหยาบ รอแต่ธรรมภายนอกเข้ามากระทบ แต่ธรรมภายใน คือ ธรรมารมณ์ที่จิตของเราเองปรุงแต่งขึ้นมาเอง เป็นการกระทบภายในซึ่งมีอยู่เป็นปกติ พวกเจ้ากลับไม่เอามาคิดให้เกิดปัญญา”

๓. “การกำหนดรู้อารมณ์ของจิต จึงต้องมีอยู่ตลอดเวลา สงบรู้ ไม่สงบก็รู้ จัดเป็นการปฏิบัติกรรมฐานโดยตรง รู้อารมณ์ของตนเองก็รู้จริต ๖ แล้วก็รู้กรรมฐานแก้จริตไปในตัวตลอดเวลา นี่แหละคือการปฏิบัติพระกรรมฐานตลอดเวลาไปในตัว ต้องใช้ความเพียรให้มากหน่อย ทำบ่อย ๆ จิตก็จักชิน ต่อ ๆ ไปก็ไม่ต้องบังคับ จิตจักเป็นอัตโนมัติ กำหนดรู้ของมันเอง พอว่างจากอารมณ์คิดสักนิดหนึ่ง อารมณ์สมถะคือรู้ลมหายใจควบกับคำภาวนา ก็จักเกิดขึ้นมากับจิตเอง”

๔. “เพราะอ่อนอานาปาฯ จึงไม่สงบ จำเป็นต้องกำหนดรู้ลมหายใจเข้าออกเข้าไว้ให้มาก ๆ รู้สึกว่ายังอ่อนจุดนี้กันทุกคน ทั้ง ๆ ที่ลมหายใจมันก็มีอยู่ ทุกลมหายใจเข้า-ออกตลอดเวลา แต่สติ-สัมปชัญญะกลับไม่ทรงตัวที่จักตามกำหนดรู้”

๕. “ธรรมของตถาคตจักต้องถูกกระทบก่อน จึงจักรู้ได้ว่าจริงหรือไม่จริง เรื่องข่าวเขาว่า ควรปล่อยให้เขาว่าไป จงฟังหูไว้หู อย่าไปคิดปรุงแต่งข่าวสร้างอารมณ์ ๒ ให้เกิด ให้เห็นธรรมดาของข่าว คำว่าหวังดีในการก่อข่าวนั้นมีน้อยเต็มที จงอย่าไปเดือดร้อนกับข่าวก็แล้วกัน และอย่าไปติดตามข่าว หันเอาเวลานั้นมาทำหน้าที่ ปฏิบัติธรรมจักดีกว่ามาก จิตจักได้เป็นสุข”

๖. “คนประมาทชอบท่องเที่ยว นี่ก็เป็นปกติวิสัยของบุคคลผู้ที่ยังไม่เห็นทุกข์ แต่อย่าไปตำหนิกรรมของเขาเหล่านั้น เพราะในอดีตเราก็เป็นเช่นเขามาก่อน” (อย่างเช่น ปกติคนอยู่วัดจะตื่นตี ๔ ฟังธรรมจากเสียงตามสายของหลวงพ่อ แต่วันนี้แค่ตี ๓ ก็ตื่นกันแล้วเป็นจำนวนมาก เพราะเปิดไฟกันสว่างไสว เหตุก็เพราะจะไปดูพระพุทธบาทจำลองกับ ๒ หลวงพี่ ที่จิตยังติดท่องเที่ยวอยู่ ก็นึกต่อไปว่า หากทุกคนตื่นแล้วกระฉับกระเฉง เพื่อตั้งใจฟังธรรมที่หลวงพ่อสอน ก็จะดีไม่น้อย)


ธรรมที่นำไปสู่ความหลุดพ้น เล่มที่ ๘
รวบรวมโดย พล.ต.ท.นพ.สมศักดิ์ สืบสงวน

ขอเชิญทุกท่านเข้าไปอ่านได้ที่ www.tangnipparn.com