พระโพธิสัตว์
 

ถาม : อธิบาย โ€œพระโพธิสัตว์โ€ ให้ฟังหน่อยครับ ?

ตอบ : พระโพธิสัตว์ คือ บุคคลผู้ปรารถนาในพระโพธิญาณ ต้องการจะตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า เหตุที่ตั้งความปรารถนานั้นเอาไว้เพราะว่า เมื่อพระพุทธเจ้าเสด็จขึ้นสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ไปโปรดพระพุทธมารดา ตอนกลับลงมานั้น โดยพุทธประเพณี พระองค์ท่านจะเปิดโลกตั้งแต่พระนิพพานลงไปถึงอเวจีมหานรก ให้สัตว์ทุกหมู่เหล่าเห็นถึงกันหมด ในเมื่อทุกหมู่เหล่าเห็นถึงกันหมดก็จะรู้ว่า ท่านนี้คือพระพุทธเจ้า เป็นผู้เลิศที่สุดแล้วใน ๓๑ ภพภูมิ เมื่อเป็นดังนั้นก็จะเกิดความคิดขึ้นมาว่า โ€œถ้าเราเป็นอย่างนั้นบ้างก็จะดีโ€ เท่ากับตั้งความปรารถนาว่าจะเป็นพระพุทธเจ้าบ้าง

คราวนี้ก็อยู่ที่ว่าใครจะสามารถทำให้ถึงจุดหมายที่ตั้งความปรารถนาเอาไว้ได้ เกินกว่า ๙๐ เปอร์เซ็นต์ มักจะละเสียก่อน ขนาดของหลวงพ่อวัดท่าซุงนั้นเหลืออยู่หน่อยเดียว หน่อยเดียวจริง ๆ ชนิดที่ว่าน่าเสียดายมากเลย เพราะว่า ถ้าท่านอยู่จนถึงอายุ ๖๐ ปี บารมีท่านจะเต็มในชาตินี้ รอไปตรัสรู้อย่างเดียว แต่ว่าท่านก็ลา การที่ความปรารถนาจะบรรลุพระสัมมาสัมโพธิญาณ คือ ต้องการจะเป็นพระพุทธเจ้า เท่ากับว่าเราต้องการเป็นครูใหญ่กว่าเขาทั้งหมด ในเมื่อเราต้องเกิดเป็นครูใหญ่กว่าผู้อื่นเขา ทุกสิ่งทุกอย่างที่เรารู้ก็ต้องละเอียดกว่าเขา เพราะฉะนั้น..ในการปฏิบัติของพระโพธิสัตว์ โดยเฉพาะการปฏิบัติภาวนา ทุกขั้นทุกตอนจะได้ยากกว่าคนอื่นเขาหลายเท่า เพราะว่าท่านต้องย้ำแล้วย้ำอีก ซ้ำแล้วซ้ำอีกจนกว่าจะทะลุปรุโปร่งเจนจบจริง ๆ ในแต่ละขั้นท่านถึงจะผ่านไปได้

ถึงได้บอกว่าคนอื่นเขาแค่ฌาน ๔ พระโพธิสัตว์ท่านต้องได้ฌาน ๕ ขณะเดียวกันว่าคนอื่นอาจจะเจอปีติตัวหนึ่งหรือ ๒ ตัว ๓ ตัว ๔ ตัว หรือไม่เจอเลย แต่ของท่านต้องเจอครบ ๕ ไม่อย่างนั้นแล้วถึงเวลาท่านจะไปสอนคนอื่นเขาไม่ได้ ของเราเดินขึ้นบันไดมาแค่รับรู้ว่ามีบันไดก็พอ แต่ของท่านต้องไปหารายละเอียด ว่าบันไดกว้างเท่าไร ยาวเท่าไร ประกอบด้วยวัสดุอะไร ก่อสร้างขึ้นมาลักษณะไหน ถึงเวลาท่านต้องสร้างบันไดให้คนอื่นเขาได้ ยากกว่ากันขนาดนี้

ดังนั้นว่า..บุคคลที่เคยมีเชื้อสายในการปรารถนาพระโพธิญาณมาก่อน ถึงละความปรารถนานั้นแล้ว เวลามาปฏิบัติก็ยังลำบากกว่าคนอื่นอยู่ดี ขอให้ภูมิใจว่าเราผ่านหลักสูตรโหดมาแล้ว เมื่อถึงเวลา ถึงจะลำบากกว่าคนอื่นหน่อยก็เอา แต่ว่าเนื่องจากแต่ละท่านส่วนใหญ่จะสร้างกำลังบารมีไว้มาก ฉะนั้น..ท่านไม่ท้อถอยกับใครง่าย ๆ หรอก พระโพธิสัตว์นั้นสู้หัวชนฝา แล้วก็ฝาพังด้วย หัวไม่แตกหรอก ถึงลำบากแค่ไหนท่านก็สู้

คราวนี้การบรรลุมรรคผล ในเมื่อท่านตั้งใจจะเป็นพระพุทธเจ้า ต้นทุนสูงมาก พอละเข้ามาหามรรคผล ส่วนใหญ่ก็จะเข้าถึงได้เร็ว เพราะต้นทุนมีพอแล้ว ตั้งใจเก็บเงิน ๑,๘๐๐,๐๐๐ บาท เพื่อจะซื้อเบนซ์ซีคลาสมาขับสักคันหนึ่ง แต่ถึงเวลาลดลงมาซื้อแค่โตโยตาหรือนิสสัน ก็ไม่ถึง ๑ ล้าน ใช่ไหม ? สบาย..ท่านซื้อได้เลย

โพธิสัตตะ คือ สัตว์ที่ปรารถนาจะเป็นผู้รู้ โพธิญาณะ คือ เครื่องรู้เพื่อเข้าถึงพระสัมมาสัมโพธิญาณ ยังเอาอีกไหม ? จะปรารถนาพระโพธิญาณต่ออีกไหม ? สะใจดีนะ

หลวงพ่อวัดท่าซุงเคยเตือนอาตมาไว้ครั้งหนึ่งว่า โ€œการละความปรารถนาในพระโพธิญาณโ€ หรือที่เรียกง่าย ๆ ว่า โ€œลาพระพุทธภูมิโ€ นั้น กำลังใจจะตก อาตมาลาแล้วก็นึกอยู่ในใจว่า "ไม่เห็นจะตกเลย..เรายังบ้าเท่าเดิมทุกอย่าง" แต่ปรากฏว่าดูไปดูมาแล้ว หลวงพ่อท่านถูก อาตมาผิด อาตมาไปอวดรู้ กำลังใจไม่ได้ตกหรอก แต่ว่าตัดปัญหาจุกจิกรอบข้างไปเยอะเลย

สมัยก่อนนี่เวลาเห็นเขาเดือดร้อน พอเห็นเข้าเป็นต้องตะเกียกตะกายไปช่วย จนกระทั่งบางครั้งเหมือนกับว่าเสือกก็มี แต่ว่าพอถึงสมัยนี้ ถ้าไม่ได้ชักล้มทับตีนอยู่ตรงหน้าก็ไม่ช่วยหรอก กลายเป็นตัดปัญหาข้างนอกไปมหาศาลเลย จึงเรียกง่าย ๆ ว่า กำลังใจตก คือ เรื่องทั่ว ๆ ไปไม่เอาแล้ว เอาตัวเองให้รอดไว้ก่อน


สนทนากับพระอาจารย์เล็ก สุธมฺมปญฺโญ
ณ บ้านอนุสาวรีย์ฯ เดือนกันยายน พุทธศักราช ๒๕๔๔