อยากมีสัมมาทิฏฐิเต็ม
 

ถาม : .........(ฟังไม่ชัด)..........
ตอบ : ถ้ายังไม่เป็นพระอรหันต์เมื่อไร ก็ยังสัมมาทิฏฐิไม่เต็มที่หรอก

ถาม : มีสักหน่อยก็ยังดี ขอสัก ๕๐ เปอร์เซ็นต์
ตอบ : โอ้โฮ...เอาเยอะจัง ...(หัวเราะ)... ในมรรคแปดจะขึ้นต้นด้วยสัมมาทิฏฐิ เพราะสัมมาทิฏฐิ คือ ปัญญา มีปัญญาขึ้นก็จะเริ่มทำในสิ่งที่ดี ๆ สัมมาทั้งหมดอีก ๗ อย่างจะตามมาเอง

เพราะฉะนั้น..ในขณะจิตใดที่เรายังไม่ก้าวถึงความเป็นพระอริยเจ้าตั้งแต่พระโสดาบันขึ้นไป ตัวสัมมาทิฏฐิจะสมบูรณ์ได้ยาก ต้องมีบกพร่องบ้าง บอกแล้วว่าถ้ารู้ตัวให้เริ่มต้นใหม่ จำไว้ว่าเราใช้ศีลเป็นกรอบของเรา ถ้าหากว่าเราจำเป็นต้องไปกับโลก ก็ไปแค่กรอบของศีลห้า ถ้าไม่พ้นจากกรอบของศีล เรายังอยู่ในสัมมาทิฏฐิ ถึงจะเป็นอุปาทาน คือการยึดมั่น ถือมั่น แต่ก็เป็นการยึดในสิ่งที่ถูก เพราะว่าทุกคนจำเป็นต้องมีสิ่งที่ยึดก่อน เหมือนกับเด็ก ๆ หัดเดิน ต้องมีสิ่งยึดเกาะก่อน ถ้าไม่มีสิ่งที่ยึดเกาะจะเอาอะไรไปปล่อยวาง ?

แรก ๆ ให้ยึดศีลเป็นหลัก ยึดพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ เป็นหลัก ถ้ายังอยู่ในกรอบของศีลนี้ โอกาสที่จะหลุดจากสัมมาทิฏฐินี่ไม่มีเลย แต่ตัวธรรมะอื่น ๆ อาจจะบกพร่อง เช่นว่า เป็นสีลัพพัตตุปาทาน คือ ยึดมั่นในการปฏิบัติของตัวเอง คิดว่าศีลพรตของเราดีกว่าของคนอื่นเขา นั่นค่อยไปแกะกันทีหลัง แต่ว่าอย่าให้หลุดจากกรอบนี้ก็แล้วกัน สัมมาทิฏฐิอยู่กับเราแน่ ๆ ไม่ใช่ ๕๐ เปอร์เซ็นต์หรอก อาจจะ ๑๐๐เปอร์เซ็นต์เลย ไม่มีอะไรยากสักนิดหนึ่ง อ่านตำรามาก็เยอะ ฟังมาก็เยอะ จับจุดกันไม่ค่อยจะถูก ...(หัวเราะ)...

สนทนากับพระอาจารย์เล็ก สุธมฺมปญฺโญ
ณ บ้านอนุสาวรีย์ ฯ เดือนพฤษภาคม พุทธศักราช ๒๕๔๔