คิดและพิจารณาอย่างไรเมื่อมีอารมณ์กระทบให้โกรธ
 

ถาม : ปกติไม่สู้คน เดือนที่แล้วสู้ค่ะ..!?
ตอบ : เป็นไปได้อย่างไร อย่างเรานะหรือไม่สู้คน..?

ถาม : ไม่สู้..เป็นคนเก็บ แล้วก็พยายามทนมากที่สุดเท่าที่จะทนได้ ทนไม่ได้จริง ๆ ถึงจะพูด ปกติไม่สู้ คราวนี้สู้ รู้สึกว่าไม่ใช่ตัวเอง แต่ว่าก็เก็บไม่ไหวแล้ว เขาทำเรามาตั้งแต่ปี ๓๘ กี่ปีแล้ว..? ทนไม่ได้ก็เอาสักทีหนึ่ง แล้วก็ไม่สบายทั้งกายทั้งใจ ทำอย่างไรดีที่ว่า จะให้ตัวเองนั้นปฏิบัติได้ถูกทางด้วย และก็ไม่เก็บกดด้วย ?
ตอบ : ต้องคิดให้เป็น ลักษณะการคิดนี่เป็นการพิจารณาด้วยปัญญา เราต้องเห็นว่า ตัวเขาเองไม่รู้ว่าสิ่งที่เขาทำนั้นเป็นทุกข์เป็นโทษแก่ตัวเขาและตัวเราอย่างไร เขาถึงได้ทำ เขาคิดว่าดีเขาจึงทำ คนที่ไม่มีปัญญาหรือว่าปัญญาน้อยขนาดเห็นสิ่งที่ไม่ดีเป็นสิ่งที่ดีนั้น ไม่ใช่สิ่งที่น่าโกรธ แต่น่าสงสารมากกว่า

เราต้องคิดให้เป็น ถ้าคิดเป็นขนาดนี้กำลังใจก็คลายตัวลง จะรู้สึกโกรธแค่ตอนนั้น แล้วจะไม่ผูกโกรธไปนาน คล้าย ๆ กับว่าเรารับมาแล้วก็กองเอาไว้ ไม่แบกต่อก็ไม่หนัก แต่ของเราอยู่ในลักษณะเก็บสะสมไว้เรื่อย พอถึงระยะหนึ่งก็จะเหมือนกับลูกโป่งที่พองเต็มที่ แล้วก็แตกดังตูม..!

ที่เราบอกว่าเราไม่สู้ ความจริงแล้วก็คือพร้อมที่ตอบโต้อยู่ตลอดเวลา แต่พยายามห้ามตัวเองเอาไว้ จนกระทั่งถึงจุด ๆ หนึ่งที่ห้ามไม่ไหว ฟางเส้นสุดท้ายแล้ว ก็เกิดอาการอย่างที่เกิดขึ้นมา

เพราะฉะนั้น..เราต้องคิดให้เป็นว่า เขานั้นน่าสงสารมาก สิ่งที่เขาทำกับเราเป็นสิ่งที่ไม่ดี ถ้าหากว่าเขาตายตอนนั้น กำลังใจที่เศร้าหมองของเขา ก็พาเขาลงนรก การลงนรกนี่ถ้าหากว่าลงขุมใหญ่ กว่าจะพ้นขึ้นมาสู่อุสสทนรก กว่าจะพ้นมาสู่ยมโลกียนรก กว่าจะพ้นแต่ละขุมขึ้นมานั้นยาวนานเหลือเกิน แล้วยังต้องมาใช้เศษกรรมด้วยการเป็นเปรต เป็นอสุรกาย เป็นสัตว์เดรัจฉานอีก ทำให้เขาห่างความดีไปไกลถึงขนาดนั้น

คนที่ทำในลักษณะนี้ไม่ใช่เป็นคนที่น่าโกรธ หากแต่ว่าน่าสงสารมาก เพราะว่าเขาไม่เห็นทุกข์เห็นโทษที่จะเกิดขึ้นกับเขาในเบื้องหน้า ดังนั้น..แทนที่เราจะโกรธเขา เราควรให้อภัยเขาดีกว่า ถ้าคิดอย่างนี้เป็น กำลังใจก็จะคลายตัว แต่ถ้าคิดไม่เป็นก็จะเก็บกด

ถาม : จะทำได้เป็นพัก ๆ ค่ะ ?
ตอบ : ซ้อมทำบ่อย ๆ

ถาม : หินทับหญ้า ไม่ใช่ถอนหญ้าค่ะ ?
ตอบ : นั่นแหละ ทำบ่อย ๆ พอทำบ่อย ๆ เดี๋ยวหญ้าก็ตายไปเองเอง อาจประเภทเด็ดทีละใบ ทีละข้อ ทีละก้าน แต่นาน ๆ ไป เดี๋ยวก็จะขุดรากถอนโคนขึ้นมาได้


สนทนากับพระอาจารย์เล็ก สุธมฺมปญฺโญ
ณ บ้านอนุสาวรีย์ฯ เดือนกรกฎาคม ๒๕๔๔