ถ้าอยากพ้นทุกข์ ก็จงหมั่นปริปุจฉา
 

ถ้าอยากพ้นทุกข์ ก็จงหมั่นปริปุจฉา


สมเด็จองค์ปฐม ทรงมีพระเมตตาตรัสสอนเรื่องนี้ไว้ ดังนี้

๑. “อุเทศ แปลว่าเรื่อง ปริ แปลว่ารวมหรืออุปสรรค ปุจฉา แปลว่าคำถาม เหมือนกับที่คุณหมอเคยพูดว่า ให้ลองถามตนเองดูสิว่า

• ก) กินอาหารทำไม ตอบ เพราะความหิวเป็นทุกข์
• ข) กินเพื่ออะไร ตอบ เพื่อบรรเทาทุกข์ กันตาย
• ค) กินแล้วเป็นอย่างไร ตอบ อิ่ม แต่อิ่มชั่วคราวหรือพ้นทุกข์ชั่วคราว เพราะความอิ่มไม่เที่ยง เหตุเพราะโลกไม่เที่ยง, ขันธโลกก็ไม่เที่ยง”

๒. “หากเข้าใจหลัก ก็ถามตนเองไปเรื่อย ๆ ปัญญาเกิดจากการพิจารณา จากอายตนะสัมผัสทั้ง ๖ (นอก ๖ และใน ๖) กระทบกัน”

๓. “ผู้ฉลาดจึงมองทุกสิ่งในโลกเป็นธรรมได้หมด พิจารณาเป็นได้ทั้งสมถะและวิปัสสนา”

๔. “อารมณ์ใดเกิดขึ้นกับจิต จงหมั่นสอบจิตคือ ตั้งคำถามแก่จิต ให้ค้นคว้าหาคำตอบว่า อารมณ์นั้นเป็นคุณหรือเป็นโทษ เป็นธรรมในศีล สมาธิ ปัญญา หรือธรรมในโลกธรรม หากพวกเจ้าเข้าใจปริปุจฉาจริงและทำให้ได้ตามนั้น ก็จักได้ประโยชน์มหาศาลจากหลักของธรรมปฏิบัตินี้ และจักสามารถแยกแยะสาระทางธรรมออกมาได้จากสาระทางโลก”

๕. “สาระทางธรรมคือ แก่นสารอันสามารถนำจิตของตนให้พ้นจากความทุกข์ได้ สาระทางโลกคือ ความไม่เที่ยงทั้งมวล ประโยชน์ทางโลกที่แท้จริงไม่มี (เพราะมันไม่เที่ยง) ยึดถืออันใดมาเป็นแก่นสารไม่ได้ แต่นั่นแหละจักพ้นโลกได้ ก็จักต้องพิจารณาโลกให้เห็นตามความเป็นจริง จึงจักเข้าถึงธรรมได้”

๖. “โลกที่อยู่กับตัวเรา (เรา คือ จิต) คือ ขันธโลกนี่แหละ (คือ ร่างกายหรือขันธ์ ๕) โลกภายในนี้ถ้าหากศึกษาได้ถ่องแท้แล้ว จักเข้าใจโลกภายนอกได้เฉกเช่นเดียวกัน”

ธรรมที่นำไปสู่ความหลุดพ้น เล่ม ๗
รวบรวมโดย พล.ต.ท. นพ.สมศักดิ์ สืบสงวน

ขอเชิญทุกท่านเข้าไปอ่านได้ที่ www.tangnipparn.com