[ลัก...ยิ้ม]

ความรู้ของหลวงปู่มั่น เกี่ยวกับการแสดงความเคารพระหว่างพระพุทธเจ้ากับบรรดาพระอรหันต์ขีณาสพทั้งหลาย ท่านกล่าวไว้อย่างน่าอัศจรรย์ ดังนี้

“...บรรดาพระอรหันต์ขีณาสพทั้งหลาย นับตั้งแต่พระพุทธเจ้าลงมาเสมอกันด้วยความบริสุทธิ์ ดังที่ท่านพระอาจารย์มั่นแสดงเรื่องนิมิตว่า
‘พระพุทธเจ้าในครั้งพุทธกาล ท่านเคารพกันอย่างไร ?’

ปรากฏในนิมิตบอกว่า ‘บรรดาพระสงฆ์สาวกทั้งหลายหลั่งไหลมา พระพุทธเจ้าก็เสด็จมา ใครมาถึงก่อนนั่งก่อนเป็นลำดับ ๆ ตามที่มาถึงก่อนถึงทีหลัง ไม่ได้คำนึงถึงอาวุโสกัน พระพุทธเจ้าเสด็จมาทีหลังก็ประทับอยู่ทางท้ายสงฆ์โน้น’

ท่านอาจารย์มั่นเกิดปริวิตกขึ้นมาว่า ‘เพราะเหตุไร จึงเป็นอย่างนั้น ? ความเคารพกันครั้งพุทธกาลเป็นอย่างนี้หรือ ?’

ก็รู้ขึ้นมาทันทีว่า ‘นี้คือวิสุทธิธรรม เสมอกันอย่างนี้ ไม่ว่าใครมาก่อนมาหลัง นั่งตามลำดับที่มา คือเป็นความเสมอภาคไม่ว่าผู้น้อยผู้ใหญ่ อาวุโส ภัณเต เพราะความบริสุทธิ์เสมอกัน’

ท่านพระอาจารย์มั่นปริวิตกว่า ‘ถ้าเคารพตามสมมุติแล้ว ความเคารพกันของท่านเป็นอย่างไรหนอ ?’

‘ท่านพลิกพรึบเดียวเท่านั้น พระพุทธเจ้าประทับอยู่ตรงหน้า แล้วบรรดาสาวกเรียงตามลำดับลำดา นี่คือการเคารพกันโดยทางสมมุติ ความเคารพในทางสมมุติเป็นอย่างนี้ นี่ตามอาวุโส ภัณเต อย่างนี้ ท่านแยกทั้งวิมุตติทั้งสมมุติ ให้เห็นอย่างชัดเจน’

การเคารพกัน.. ก็ไม่มีอะไรจะนิ่มนวลยิ่งกว่าท่านผู้สิ้นกิเลสเคารพกัน ไม่เป็นพิธีรีตอง ไม่เป็นอะไรเล่ห์ ๆ เหลี่ยม ๆ เหมือนกับคนที่มีกิเลสทำต่อกัน ท่านเคารพกันอย่างถึงใจ เคารพคุณธรรม เคารพความจริง การเคารพความจริงด้วยความจริงภายในใจนี้ ท่านจึงทำได้สนิท

ส่วนปุถุชนจำพวกชนดะ เวลาแสดงออกทางมารยาทนั้นดูสวยงาม แต่งามในลักษณะตกแต่ง ไม่ใช่ตัวจริง.. ออกมาจากของจริงคือธรรมแท้ แต่ภายในมันแข็งทื่อ.. ไม่เหมาะสมกันกับอาการภายนอกที่อ่อนโยนในการแสดงออก

ฉะนั้น โลกจึงลุ่ม ๆ ดอน ๆ สูง ๆ ต่ำ ๆ ไม่สม่ำเสมอเหมือนกับความจริงที่เป็นออกมาจากความจริงแท้...”