[เถรี]

ถาม : เวลาเจริญอานาปานสติแล้วเดินเตโชกสิณ ท่านบอกว่าจะต้องทรงกรรมฐานอานาปานสติไว้ด้วยใช่ไหมครับ ?
ตอบ : เตโชกสิณเริ่มจากไม่มีอะไรเลยก็ได้ เพราะว่าการภาวนาก็ต้องควบกับลมหายใจอยู่แล้ว ต่อให้ไปเริ่มต้นนับ ๑ ในอานาปานสติ ถึงเวลาถ้าอุคหนิมิตเกิดก็คือเริ่มได้สมาธิแล้ว

ถาม : จะทำอรูปฌาน ก็ต้องเพิกปฏิภาคนิมิตตอนถึงฌานสี่แล้วค่อยพิจารณาหรือครับ ?
ตอบ : ตั้งภาพกสิณขึ้นมาก่อน แค่อุปจารสมาธิก็พอแล้ว อย่าไปเพิกภาพเลยทีเดียว ไม่อย่างนั้นจะพิจารณาไม่ได้ พอภาพชัดเจนแจ่มใสแล้วค่อยเพิกภาพกสิณนั้นเสีย แล้วพิจารณาไปเรื่อย ๆ กำลังสมาธิจะดิ่งลึกลงไป พอเข้าไปถึงฌาน ๔ ก็เท่ากับว่าสำเร็จอรูปฌานชั้นนั้น

ถาม : การเพิกนิมิต ?
ตอบ : นิมิตที่จะใช้ในอรูปฌานต้องเป็นนิมิตในกสิณทั้ง ๘ กองเท่านั้น คนที่มีความสามารถสูง ๆ ถึงจะทำกองที่ ๙ คือ อาโลกกสิณได้ แต่อากาสกสิณเก่งแค่ไหนก็ทำไม่ได้ เพราะอากาสกสิณมีสภาพคล้ายคลึงกับอากาสานัญจายตนฌานอยู่แล้ว