[เถรี]

ถาม : อุเบกขากับขี้เกียจต่างกันอย่างไรครับ ?
ตอบ : ต่างกัน อุเบกขาวางเฉยด้วยความมีปัญญา แต่ขี้เกียจปล่อยวางเพราะไม่อยากทำ

ถาม : ผมเปรียบเทียบตัวเองแล้วเหมือนขี้เกียจ ?
ตอบ : ให้สังเกตดู เรื่องของการปฏิบัติจะมุ่งหน้าไปเรื่อย เหมือนอย่างกับเต่าเดิน เต่าเดินช้า แต่ใครเคยเห็นเต่าเดินถอยหลังบ้าง ? ไม่มีหรอก เจออุปสรรคอะไร เต่าก็หดเข้ากระดอง เมื่อไม่มีอะไรยืดออกมาก็เดินต่อ ถ้าใครเคยเห็นเต่าเดินถอยหลังช่วยบอกที จะให้รางวัล ฉะนั้น..เราต้องใช้นิสัยแบบเต่า ขึ้นหน้าไปเรื่อย ถึงเวลาเจออุปสรรคก็หดไว้ก่อน หรือไม่ก็เดินอ้อมไป หรือไม่ก็เล่นอย่างเต่าหกขา พัฒนาเพิ่มขาช่วยเดินขึ้นมา

เราจะต้องไปข้างหน้าอย่างสม่ำเสมอ ถ้าเราไปข้างหน้าอย่างสม่ำเสมอ แม้จะไปช้าก็ไม่ถือว่าขี้เกียจ แต่รู้กำลังของตัวเอง เราต้องประคับประคองมัน รู้ว่าตัวพอดีอยู่ตรงไหน ตัวพอดีของแชม์เปี้ยนโอลิมปิกคือ ๙.๘ วินาที แต่ของเราอย่างน้อย ๆ สัก ๒๐ วินาที ไม่อย่างนั้นอาจจะเหนื่อยตับแตกตายเอง

มัชฌิมาปฏิทา ความพอดีของแต่ละคนจะไม่เท่ากัน ขึ้นอยู่กับกำลังกาย กำลังใจ กำลังสติปัญญา และกำลังบารมีที่สั่งสมมา เคยไปนั่งกรรมฐานแข่งกับเขา ๓ ชั่วโมงก็ได้ ๕ ชั่วโมงก็ได้ เราไปกับเขาได้ แต่กำลังใจจะมีคุณภาพอยู่พักหนึ่ง สักครึ่งชั่วโมงหรือหนึ่งชั่วโมง ที่เหลือนั่งด่าแม่ตลอด "ไอ้ห่าเมื่อไรจะเลิกซะที เจ็บตูดจะตายห่า" ด่าไปเรื่อย

ตัวพอดีของแต่ละคนจะไม่เท่ากัน อย่างเรานี่เรารู้ชัดเลย ลุงพุฒิหรือท่านนายบัญชีเวลาท่านบันทึกความดีของเรา ท่านบันทึกตอนกำลังใจเราสูงสุด เหมือนกับบันทึกอุณหภูมิของพวกป่าไม้หรือพวกกรมอุตุ วันนี้ ๓๖ องศา หลังจากนั้นจะสูงหรือต่ำก็ไม่สน สนแต่ ๓๖ องศาอย่างเดียว

ฉะนั้น กำลังใจเราใช้วิธีเอาแค่เสมอตัวหรือกำไร อย่าไปเอาขาดทุน รักษาประคับประคองอารมณ์ให้อยู่ในด้านดีเอาไว้ เราอาจจะรักษาโดยการทำนั่นทำนี่ไปเรื่อย แล้วระวังประคองอย่าให้ศีลขาดก็พอ พอมีเวลา กำลังใจอยากภาวนา เราก็มาเริ่มต้นใหม่ ไม่ใช่กำลังใจดิ้นรนส่งส่ายไม่เอาแล้ว ก็ไปบังคับให้ภาวนา

การปฏิบัติต้องรู้จักประคองไว้ เอาแค่เสมอตัวกับกำไร จะก้าวหน้ามาก แต่ถ้าเราไปตื๊อมันก็เหมือนกับคนโหมทำงาน แล้วไปโหมทำงานที่ตัวเองเริ่มไม่ชอบแล้ว ก็จะหมดกำลังใจ วันต่อไปจะไม่เอาแล้ว ใจจะเริ่มฟุ้งซ่าน หลังจากนั้นจะคุมมันได้ยาก