[เถรี]

คนตาบอดที่ชื่อเสียงโด่งดังที่สุดในธรรมบทคือใคร ? พระจักขุบาลเถระ

พระจักขุบาลเถระเมื่อบวชแล้ว ในพรรษานั้นท่านตั้งใจปฏิบัติเนสัชชิกังคธุดงค์ ก็คืออธิษฐานนั่งโดยไม่นอน คราวนี้ด้วยแรงกรรมในอดีตที่ท่านเคยทำไว้ ปรากฏว่ากลางพรรษาเกิดเจ็บตาขึ้นมา ก็ไปหาหมอ สมัยนั้นมีหมอรักษาตาที่มีชื่อเสียงมากที่สุด ใครได้ยารักษาไป หยอดตาครั้งเดียวหาย แต่แปลกตรงที่ยานี้ให้หยอดเข้าทางจมูก

พระจักขุบาลพอได้ยาไปก็ไม่ยอมนอนหยอด ท่านนั่งหยอด เมื่อนั่งหยอดยาก็ไหลออกหมด เมื่อยาหมดก็ไปบอกหมอ
หมอถามว่า "พระคุณเจ้าไม่ได้หยอดยาใช่หรือไม่ ?"
ท่านก็บอกว่า "หยอด"

หมอบอกว่า "ยาของกระผมหยอดครั้งเดียวก็หายแล้ว"
พระจักขุบาลก็ยืนยันว่าหยอด

หมอจึงถามต่อว่า "ถ้าอย่างนั้นพระคุณเจ้าได้นอนหยอดหรือเปล่า ?"
พระจักขุบาลก็เงียบ หมอเขารู้ที บอกว่า "ถ้าอย่างนั้นผมขอบอกคืนการรักษา (คำว่าบอกคืนการรักษา คือไม่รักษาแล้ว) แล้วพระคุณเจ้าอย่าไปบอกใครว่ามารักษากับผมแล้วไม่หาย"
เพราะหมอเขามั่นใจในฝีมือมากว่าหยอดครั้งเดียวแล้วก็หาย

พระจักขุบาลก็ต้องกลับมาตัดสินใจว่า เราจะทำลายสัจจะและความเพียรเสีย ด้วยการยอมละจากการธุดงค์ นอนลงแล้วยอมหยอดยาให้หายดี หรือว่าเราจะยอมสละดวงตา โดยการไม่ยอมนอนแล้วถือธุดงค์ในการนั่งต่อไปดี

ท่านตัดสินใจโดยปุจฉากับกรัชกายของตน ก็คือนั่งรำพึงกับตัวเอง (กรัชกาย ก็คือ ร่างกายอันเน่าเปื่อย) ไม่ได้ปรึกษากับใครหรอก นั่งคิดเอง เออเอง

ท่านตัดสินใจว่า ถ้าหากว่าได้ธรรมแล้ว แม้จะเสียดวงตาไปก็ถือว่าคุ้มค่า เพราะฉะนั้น..ท่านจะไม่ยอมละซึ่งคำอธิษฐาน ก็ตั้งใจนั่งปฏิบัติต่อไป