[ตัวเล็ก]

ถาม : ขอความเมตตาให้คำจำกัดความของกิเลสที่มีอยู่ในชีวิตประจำวันด้วยครับ ตอนนี้ผมมองไม่ออกว่าอะไรคือกิเลส เพราะการดำเนินชีวิตประจำวัน อะไร ๆ ก็ดูเป็นสิ่งจำเป็นทั้งหมด
ตอบ : แสดงว่าโง่ขนาด..! อะไรก็ตามที่ตาเห็นรูป หูได้ยินเสียง จมูกได้กลิ่น ลิ้นได้รส กายสัมผัส ใจครุ่นคิด แล้วเกิดรัก โลภ โกรธ หลงเป็นกิเลสทั้งหมด แปลว่านอนอยู่กองกิเลสเป็นภูเขาเลากาแต่ดันไม่รู้จักหน้ากิเลส..!

ถาม : บางทีก็จำเป็นครับ
ตอบ : ก็แปลว่าเราจำเป็นที่จะต้องเกิดต่อไป..!

ถาม : แล้วมีวิธีแยกแยะไหมครับว่าอย่างไหนเป็นกิเลส ?
ตอบ : เต็มที่ก็แค่ปัจจัย ๔ เกินนั้นเป็นกิเลสทั้งหมด แค่ปัจจัย ๔ แท้ ๆ ยังเป็นกิเลสเลย แล้วจะไปนับอะไรกับตัวอื่นอีก เกินความจำเป็นก็เป็นเรื่องของกิเลสต้องการทั้งนั้น