[เถรี]

คราวนี้การที่พระองค์ท่านแสดงธรรมก็ไม่ได้สะดวกง่ายดายแบบสมัยนี้ อย่างที่กระผม/อาตมภาพนั่งพูดอยู่ตรงนี้แล้วคนทั้งโลกฟังได้ พระองค์ท่านต้องเสด็จไปแทบทุกแห่งในมหาชนบท ๑๖ แคว้น ถ้าเป็นในสมัยนี้คือ ๑๖ ประเทศ..! นอกจากนั้นยังออกนอก ๑๖ แคว้นไปด้วย ถ้าใครศึกษาตำนานพระเจ้าเลียบโลก จะเห็นว่าพระองค์ท่านเสด็จไปยังประเทศอื่น ๆ ด้วย และขณะเดียวกันก็ไปยังดวงดาวอื่น ๆ ด้วย อย่างเช่นว่ารับบิณฑบาตจากอุตตรกุรุทวีป อย่างนี้เป็นต้น

แต่คราวนี้ความรักในพระพุทธศาสนานั้น เป็นความรักตามหลักของพรหมวิหาร ๔ ก็คือ

เมตตา รักเขาเสมอตัวเราเอง พูดง่าย ๆ ว่าเราอยากให้คนอื่นทำดี พูดดี คิดดีกับเราอย่างไร เราก็คิดดี พูดดี ทำดีกับคนอื่นอย่างนั้น

กรุณา มีความสงสารอยากช่วยเหลือผู้อื่นให้พ้นทุกข์ที่เป็นอยู่ แม้ว่าพยายามสุดความสามารถแล้วช่วยไม่ได้ พระองค์ท่านก็ยังรอดูว่ามีโอกาสที่จะช่วยใหม่หรือไม่ ? ถ้ามีโอกาสใหม่ก็จะช่วยอีก

มุทิตา เมื่อเห็นคนอื่นได้ดีก็ยินดีจากใจจริง ไม่ใช่สักแต่ว่าแสดงความยินดีตามมารยาททางสังคม แบบเดียวกับที่มีคนตาบอดคนหนึ่ง กล่าวกับท่านอาจารย์นันอินที่เป็นอาจารย์เซนชื่อดังของญี่ปุ่นว่า ด้วยความที่เป็นคนตาบอด ทำให้สามารถฟังในสิ่งที่คนอื่นไม่ได้ยิน จึงได้พบว่าบุคคลที่กล่าวแสดงความยินดีกับบุคคลอื่นทั่วไปนั้น ส่วนใหญ่แล้วน้ำเสียงแฝงไปด้วยความริษยา มีแต่ท่านอาจารย์นันอินที่กล่าวว่ายินดีด้วย ก็ยินดีออกมาทางน้ำเสียงจริง ๆ

ข้อสุดท้าย อุเบกขา เมื่อพยายามจนสุดความสามารถแล้ว ไม่สามารถที่จะแก้ไขอะไรได้ ถึงได้ปล่อยวาง เป็นการปล่อยวางแบบคนมีปัญญาว่า เรื่องนั้นหรือว่าสิ่งนั้นเกินกำลังกาย กำลังใจ กำลังสติปัญญา กำลังคน กำลังทรัพย์ที่เรามีอยู่ ก็ถือว่าเป็นวาระกรรมที่บุคคลนั้น ๆ จะต้องรับ จึงปล่อยวาง แต่ว่าก็ยังมีอุเบกขาในเมตตา ก็คือถึงปล่อยวางก็รอดู ถ้ามีโอกาสก็จะช่วยเหลือใหม่

โดยเฉพาะตัวอุเบกขานั้น องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าให้พวกเราไว้เพื่อขจัดความเครียด เพื่อขจัดโรคซึมเศร้า เพื่อแก้โรคบ้า เนื่องเพราะว่ามีคนจำนวนมากที่เมตตาเกินประมาณ เมื่อเมตตากรุณาเกินประมาณ เกินกำลังแล้วไม่สามารถช่วยได้ ก็ยังเที่ยวโทษตนเองว่าไม่มีความสามารถที่จะช่วยเขาได้

ดังนั้น...ถ้าไม่มีหลักอุเบกขาตรงนี้ สถานเบาก็เครียด อย่างกลางก็เป็นโรคซึมเศร้า อย่างหนักก็คิดมากจนเป็นบ้าไปเลย จึงสรุปง่าย ๆ ว่าหลักอุเบกขา พระพุทธเจ้าตรัสเอาไว้เพื่อป้องกันไม่ให้พวกเราบ้า..!