[เถรี]

โดยการที่เราจะพิจารณาว่าข้อธรรมคำสอนนั้นใช่ขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าหรือไม่ ? หลวงปู่ท่านให้ตั้งข้อสังเกตว่า สิ่งที่พระพุทธเจ้าให้เราทำนั้นเป็นของง่าย แต่สิ่งที่พระพุทธเจ้าห้ามไม่ให้เราทำนั้นเป็นของยาก ดังนั้น..เราจึงควรที่จะทำของง่าย อย่าไปทำของยาก

อย่างเช่นว่าการให้ทานนั้นเป็นของง่าย แต่การลักขโมยฉกฉวยช่วงชิงของคนอื่นนั้นเป็นของที่ทำได้ยาก การให้ทาน เรานึกอยากให้เมื่อไรเราก็ให้ได้เลย แต่การที่จะลักขโมยคนอื่นนั้น ต้องดูลู่ทาง ดูเวลาที่เหมาะสม ดูว่าเมื่อไรเจ้าของจะเผลอ ดูว่ามีคนและสัตว์เฝ้ารักษาหรือไม่ ? เป็นต้น

หรืออย่างเช่นว่าพระองค์สั่งเราห้ามฆ่าสัตว์ การที่เราไม่ฆ่าสัตว์ก็คือไม่ต้องลงทุนอะไรเลย เพียงแต่งดเว้นการฆ่าเท่านั้น แต่ถ้าเราต้องไปฆ่าคน ไปฆ่าวัว ไปฆ่าควาย เป็นการกระทำที่ยากเป็นอย่างยิ่ง สิ่งที่พระพุทธเจ้าให้ทำจึงเป็นของง่าย สิ่งที่พระพุทธเจ้าห้ามทำจึงเป็นของยาก

ที่สำคัญที่สุดสำหรับนักปฏิบัติก็คือให้เจริญเมตตาอยู่เสมอ เพราะว่าจิตใจของเราเหมือนกับปลา เมตตาเหมือนกับน้ำสะอาดที่ชุ่มเย็น ปลาสามารถอยู่อาศัยเจริญเติบโตได้ดี ถ้าหากว่าเราไปโกรธคนอื่น ก็กลายเป็นเอาน้ำเดือดมาใส่ใจ ปลาก็ย่อมจะต้องเดือดร้อนจนถึงขนาดตายไปเลยก็มี หรือว่าถ้าเราเกลียดคนอื่น ก็เอาน้ำเน่ามาใส่ใจ ปลาที่ไหนจะอยู่ได้นาน ? ท่านถึงได้เปรียบเอาไว้ว่า กำลังใจเหมือนกับปลา เมตตาเหมือนกับน้ำ ปลากับน้ำต้องอยู่ด้วยกัน จึงจะทำให้เราประสบความสำเร็จในการปฏิบัติธรรมได้ง่าย

หลักการปฏิบัติธรรมก็ให้ยึดในแนวของโพชฌงค์ ๗ ก็คือประกอบไปด้วย สติสัมโพชฌงค์ ระลึกรู้อยู่เสมอว่าเราจะตั้งหน้าตั้งตาปฏิบัติธรรม ในส่วนของธัมมวิจยสัมโพชฌงค์ ก็ไม่ต้องคิดอะไรมาก อยากจะทำข้อไหนก็เลือกหยิบจับเอาข้อธรรมที่เราปฏิบัติได้ง่ายขึ้นมาแล้วลงมือทำ ซึ่งก็คือวิริยสัมโพชฌงค์ เมื่อพากเพียรทำไปก็จะเกิดปีติสัมโพชฌงค์ ความอิ่มเอิบใจ แล้วประกอบไปด้วยปัสสัทธิสัมโพชฌงค์ ก็คือความสงบย่อมเกิดขึ้น

สมาธิสัมโพชฌงค์ ความที่จิตใจตั้งมั่น ทำให้กิเลสแทรกแซงไม่ได้ก็เกิดขึ้น ก่อให้เกิดอุเบกขาสัมโพชฌงค์ ก็คือการปล่อยวาง ไม่ยินดียินร้ายทั้งในสิ่งที่ดีและสิ่งที่ชั่ว เราก็จะสามารถดึงกำลังใจของเราให้ห่างไกลจากกิเลส ถ้าหากว่าห่างไกลออกมามาก ๆ ไม่ไปปรุงไปแต่ง ท้ายที่สุดก็จะส่งผลให้พวกเราทั้งหลาย สามารถหลุดพ้นจากกองทุกข์เข้าสู่พระนิพพานได้