[เถรี]

ปืนของคนโบราณเขาจะวัดขนาดลำกล้อง ใช้หัวแม่มือทาบลงไปในแนวตั้ง แล้วก็ไล่ไปเรื่อยว่าปืนกระบอกนั้นดีหรือไม่ดี มีตั้งแต่ "ตูมตายเสี้ยง เขียงหน้าก่อง ขน่องยานดาย ไปตายไพรอื่น แห่เจ้าหมื่นเข้าเมือง เก็บผักเหลืองใส่ซ้า ง้างี้แบกคืนดาย" น่าจะเป็นตำราภาคเหนือ

ตูมตายเสี้ยง ก็คือยิงเมื่อไรก็ตายเรียบ

เขียงหน้าก่อง ถึงขนาดที่เรียกว่าสับเนื้อจนกระทั่งเขียงแหว่ง กร่อนไปเลย

ขน่องยานดาย นี่ไม่ดีแน่ เดินจนน่องยานยังไม่เจออะไรเลย ปืนประเภทนี้ต้องเอาไปทำฟืน..!

ไปตายไพรอื่น ยิงถูกก็ไม่ได้กิน หนีไปที่อื่น ไปตายที่อื่น

แห่เจ้าหมื่นเข้าเมือง อะไรจะได้มากมายขนาดนั้น ทั้งแบกทั้งหามกันมา

เก็บผักเหลืองใส่ซ้า ก็พอกัน เข้าไปล่าสัตว์ ๓ วัน ๔ วันกลับมาเก็บได้แต่ผัก ตะกวดสักตัวยังไม่ได้เลย

ง้างี้แบกคืนดาย อันนี้ง้างนกปืนไปตั้งแต่บ้าน แบกเดินป่าไปจนเสบียงหมด กลับมายังไม่ได้ยิงอะไรเลย

แต่คราวนี้แปลกตรงที่ว่าวัดด้วยนิ้วโป้งเหมือนกัน แต่พอมาเป็นพวกมีด พวกดาบ เขาไม่ได้วัดแนวตั้ง เขาวัดในแนวขวาง

เวลาวัดดาบก็ "ร่มโพธิ์ ร่มไทร ไกวแขนไปก่อนท้าว น้าวของท่านมาเรือน ง้าวคมเบือนฟันเจ้า ง้าวไม่เข้าฟันเมีย ฟันเมียเสียลูกแท้ง ก้อนคำแห้งใส่ถุง"

ร่มโพธิ์ - ร่มไทร ใครใช้ดาบเล่มนั้น ส่วนใหญ่ก็ต้องเป็นผู้นำ เป็นที่พึ่งของคนอื่นเขา

ไกวแขนไปก่อนท้าว พวกนี้จะต้องอาสาทำงาน ถึงจะได้ดี

น้าวของท่านมาเรือน อันนี้ประเภทไปที่ไหนก็ได้แต่ข้าวของเงินทองมา

ง้าวคมเบือนฟันเจ้า อันนี้ไม่ดี มักกลับมาทำร้ายตัวเอง

ง้าวไม่เข้าฟันเมีย อันนี้ยิ่งหนักใหญ่เลย นอกจากไม่ได้อะไรแล้ว ลูกเมียยังเดือดร้อนถึงตาย

ฟันเมียเสียลูกแท้ง อันนี้ก็ยิ่งหนักเข้าไปใหญ่ ก็คือไม่ใช่แค่ทำร้ายครอบครัวตัวเอง มีลูกเต้ายังแท้งหมด อาจจะไปฆ่าคนไว้มาก แล้วผีหายโหงอาฆาตหรืออย่างไรก็ไม่รู้..!?

ก้อนคำแห้งใส่ถุง ยังพอไหว อย่างน้อยก็พอมีเงินมีทองอยู่บ้าง

วัดขวางไล่ไป ทีละนิ้วหัวแม่มือจนถึงปลายดาบ