[เถรี]

ดังนั้น..ถ้าให้ไปฟังธรรมตอนกลางวัน ต่อให้องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าแสดงธรรม คนฟังก็คงไม่มีอารมณ์เหมือนกัน พระองค์ท่านจึงต้องรอให้แดดร่มลมตก ก็คือ สายณฺเห ธมฺมเทสนํ ตอนเย็นแสดงธรรมโปรดญาติโยมทั้งหลาย แล้วถ้าท่านสังเกตลึกเข้าไปอีก สิ่งที่องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสเอาไว้ อย่างในทีฆนิกาย พระสุตตันตปิฎก มีแต่พระสูตรยาว ๆ ทั้งสิ้น แต่ยาวที่สุดก็ไม่เกิน ๑ ชั่วโมง เอามหาสติปัฏฐานสูตรก็แล้วกัน

กระผม/อาตมภาพเอง ตอนที่สอบนักธรรมชั้นเอก ด้วยความที่มาลาเรียรับประทาน แม้แต่หายใจยังเหนื่อย ไม่มีเวลาอ่านหนังสือ ก็เลยใช้วิธีบนพระท่านว่า ถ้าสอบนักธรรมชั้นเอกได้ กระผม/อาตมภาพจะเขียนมหาสติปัฏฐานสูตรเต็มบท ด้วยลายมือตัวเอง จำไม่ได้ว่าตอนนี้ไปอยู่กับใคร ก็คือเขียนเป็นเล่มสมุดเลย เนื่องเพราะว่าช่วงท้าย ๆ ของแต่ละบรรพ หรือว่าแต่ละตอน ถ้าภาษาอังกฤษก็คงประมาณ Chapter จะเป็นถ้อยคำที่ซ้ำ ๆ กันทั้งหมด เขาก็เลยใช้ไปยาล ฯ ก็คือย่อ

แต่กระผม/อาตมภาพเขียนเต็ม มหาสติปัฏฐานสูตรถ้าว่ากันเต็ม ๆ ก็ประมาณ ๑ ชั่วโมงเท่านั้น ก็แปลว่าองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าแสดงธรรม ต่อให้ยาวที่สุดก็แค่ชั่วโมงเดียว ตีเสียว่าถ้าเริ่ม ๖ โมงเย็น ก็จบไม่เกิน ๑ ทุ่ม

ถัดไปก็คือเวลาค่ำก็คือ ปโทเส ภิกฺขุโอวาทํ เวลาค่ำ ให้โอวาทภิกษุ ภิกษุณี สามเณร สามเณรี และนางสิกขมานา ก็คือสอนต่อจากญาติโยม ที่พอเทศน์จบก็คงกราบลากลับบ้านกัน พระองค์ท่านก็สอนพระสอนเณรต่อ

คราวนี้พระเณรถ้าอยู่เป็นจำนวนมาก ท่านที่ปฏิบัติแล้วติดขัดตรงไหนก็กราบทูลถวาย องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าก็จะแก้ไขจุดที่ติดขัดให้ จึงต้องใช้เวลานานหน่อย บางทีก็มีการบัญญัติศีลขึ้นมาด้วย ก็จะตรัสถึงบุรพกรรมว่าทำไมถึงเป็นเช่นนั้น สิ่งที่บุคคลนั้นทำไม่มีประโยชน์ ดังนั้น..ควรที่จะระวังป้องกันอย่างไร ? การรักษาศีลแล้วจะอานิสงส์อย่างไร ? แล้วก็ทรงบัญญัติศีลขึ้นมา ทำให้กินระยะเวลายาวนาน กว่าที่พระเณรจะลากลับ

ลำดับต่อไป ก็คือ อฑฺฒรตฺเต เทวปญฺหนํ อฑฺฒรตฺเต ครึ่งคืน ก็คือเที่ยงคืน แก้ไขปัญหาที่พรหม เทวดามาถาม ในเรื่องของมังคลสูตรก็มาจากการที่พรหมเทวดาท่านมาถามปัญหาว่ามงคลที่แท้จริงคืออะไร ? ตีเสียว่าถ้าหากว่าอยู่รบกับพรหมเทวดาสัก ๒ ชั่วโมง ก็ตี ๒ เข้าไปแล้ว..!