[เถรี]

วันนี้ตรงกับวันพฤหัสบดีที่ ๒๕ มกราคม พุทธศักราช ๒๕๖๗ กระผม/อาตมภาพเดินทางไปยังจังหวัดเชียงใหม่ เพื่อที่จะไปทำการวางศิลาฤกษ์ที่วัดศิลาวาส ตำบลปิงโค้ง อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ จึงไม่ได้อยู่ลงอุโบสถทบทวนพระปาฏิโมกข์ ทั้งที่วันนี้ตรงกับวันพระใหญ่ คือ วันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือนยี่ (๒) จำเป็นต้องมอบฉันทะให้กับพระภิกษุวัดท่าขนุน ๓๗ รูป ลงอุโบสถเพื่อทบทวนพระปาฏิโมกข์แทน

คำว่า มอบฉันทะ ในที่นี้ก็คือ มอบความไว้วางใจให้กับทางคณะสงฆ์ว่า ถ้ามีสิ่งหนึ่งประการใดที่จะลงมติในที่ประชุมสงฆ์นั้น ๆ กระผม/อาตมภาพขอมอบความไว้วางใจให้กับคณะสงฆ์เสียงข้างมาก เพื่อให้ท่านตัดสินใจในการนั้น ๆ แทนตัวกระผม/อาตมภาพเอง ส่วนตนเองนั้น ก็ยังต้องมา "อธิษฐานอุโบสถ" อีกต่างหาก

เรื่องนี้อย่าว่าแต่ญาติโยมที่จะต้องงุนงงสงสัยกับการกระทำเช่นนี้เลย แม้แต่พระภิกษุ ถ้าหากว่ายังเป็นผู้ใหม่อยู่ บางทีก็อาจจะงุนงงสงสัยเช่นกัน เนื่องเพราะว่าองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ทรงบัญญัติการลงอุโบสถเอาไว้ เพื่อที่ให้คณะสงฆ์ดำเนินการได้อย่างถูกต้อง ก็คือถ้าหากว่าจำพรรษาอยู่แต่ผู้เดียว เมื่อถึงวันพระขึ้น ๑๕ ค่ำ - แรม ๑๕ ค่ำ หรือว่าแรม ๑๔ ค่ำในวันเดือนขาด ให้บุคคลนั้นอธิษฐานอุโบสถเพียงผู้เดียว เรียกว่า "ปุคคลอุโบสถ" โดยที่ตั้ง นะโม ฯ ๓ จบ แล้วตั้งใจรำลึกว่า "อชฺช เม อุโปสโถ" วันนี้เป็นวันอุโบสถของเรา

ถ้าหากว่าอยู่กัน ๒ รูป ให้บอกบริสุทธิ์ต่อกัน แล้วค่อยอธิษฐานอุโบสถ การบอกบริสุทธิ์นั้น อย่างเช่นว่า กระผม/อาตมภาพเป็นผู้อาวุโสกว่า ด้วยอายุพรรษา ก็จะบอกกับผู้น้อยพรรษากว่าว่า "ปริสุทฺโธ อหํ อาวุโส ปริสุทฺโธติ มํ ธาเรหิ" ถ้าหากว่าเป็นผู้น้อยกว่า ก็จะบอกว่า "ปริสุทฺโธ อหํ ภนฺเต ปริสุทฺโธติ มํ ธาเรถ" แล้วก็ไปอธิษฐานอุโบสถของใครของมัน

แต่ถ้าหากว่าอยู่กัน ๓ รูป จำต้องตั้งญัตติก่อน ก็คือภิกษุทั้ง ๓ รูปมาอยู่รวมกัน แล้วมีภิกษุผู้หนึ่งตั้งญัตติว่า "สุณาตุ เม ภนฺเต อายสฺมนฺตา อชฺชุโปสโถ ปณฺณรโส" ถ้าหากว่าเป็นวันแรม ๑๔ ค่ำก็ใช้ จาตุทฺทโส "สุณาตุ เม ภนฺเต อายสฺมนฺตา อชฺชุโปสโถ ปณฺณรโส ยทายสฺมนฺตานํ ปตฺตกลฺลํ มยํ อญฺญมญฺญํ ปาริสุทฺธิ อุโปสถํ กเรยฺยาม" เมื่อตั้งญัตติแล้วก็ค่อยบอกความบริสุทธิ์กันตามลำดับพรรษา อย่างที่เมื่อครู่นี้ได้กล่าวมา

การที่อยู่ ๒ หรือ ๓ รูป แล้วทำอุโบสถนั้น เรียกกันว่า "คณะอุโบสถ" แต่ถ้าหากว่าอยู่ ๔ รูปขึ้นไป ภิกษุทั้งหลายเหล่านั้นพึงแสดงอาบัติเสียก่อน ถ้าหากว่ามีภิกษุรูปใดรูปหนึ่งต้องอาบัติสังฆาทิเสส จำเป็นต้องสารภาพในท่ามกลางสงฆ์ก่อนว่า ข้าพเจ้าต้องอาบัติสังฆาทิเสสข้อนั้น ๆ แล้วขอคณะสงฆ์เพื่ออยู่ทบทวนพระปาฏิโมกข์ได้ แต่ตามที่กระผม/อาตมภาพปฏิบัติมานั้น บุคคลผู้ต้องอาบัติสังฆาทิเสส จะให้ท่านแยกออกไป โดยที่ให้ไปอธิษฐานอุโบสถอยู่เพียงผู้เดียวไปเลย