[เถรี]

สามเณรสา ภายหลังก็คือสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช (สา ปุสฺสเทวมหาเถร) วัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมาราม ราชวรวิหาร ท่านสอบเปรียญธรรม ๙ ประโยคได้แล้ว เป็นที่โปรดปรานของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๔ มาก ทรงรับอุปถัมภ์บวชให้ด้วยพระองค์เอง เรียกว่าเป็น "นาคหลวง"

แต่ด้วยความที่ท่านสอบได้ตั้งแต่เป็นวัยรุ่น เมื่อบวชเป็นพระก็อยากจะสึกหาลาเพศเป็นธรรมดา ปกติแล้วถ้าได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะ จะสึกหาลาเพศ ต้องทำหนังสือทูลเกล้าขออนุญาตลาสิกขา พระสา ป.ธ.๙ ถือว่าไม่ใช่พระราชาคณะ แอบสึก..! ในหลวงรัชกาลที่ ๔ ทราบความเข้าสั่งจับเข้าคุก เอาพานแว่นฟ้าตั้งผ้าไตรเอาไว้หน้าประตู ตรัสว่า "ถ้าอยากออกมาก็ต้องบวช" จะลองเสี่ยงดูไหม ?

ในที่สุดทิดสาก็คงคิดว่าอยู่ในคุกสู้ข้างนอกไม่ได้ ต่อให้ติดคุกในลักษณะของการบวชก็ยังไปไหนมาไหนได้ จึงยอมออกมาบวชใหม่ ด้วยความที่ไม่มั่นใจว่าความรู้ยังเต็มที่อยู่หรือเปล่า ? ก็เลยสมัครเข้าสอบบาลีอีกรอบหนึ่ง แล้วก็เข้าสอบได้ประโยค ๙ อีก คนเขาก็เลยเรียกกันว่า "มหาสา ๑๘ ประโยค" มีรูปเดียวในประวัติศาสตร์ กระผม/อาตมภาพมั่นใจว่า ปัจจุบันนี้ไม่มีประโยค ๙ รูปไหนกล้าไปสอบรอบสองอย่างแน่นอน..!

แต่ว่าจังหวัดกาญจนบุรีของเราไม่ทราบเหมือนกันว่าจะไล่สถิตินี้ทันหรือไม่ เพราะว่าสามเณรปลื้ม (สามเณรปฏิภาณ ดอกรัก) วัดเทวสังฆาราม ปีนี้สอบประโยค ๖ ได้ อายุเพิ่งจะ ๑๕ ปี ซึ่งสามเณรปลื้มนี้ พระเดชพระคุณพระเทพปริยัติโสภณ, ดร. (ปัญญา วิสุทฺธิปญฺโญ ป.ธ.๙, ดร.) เจ้าคณะจังหวัดกาญจนบุรี บอกกับกระผม/อาตมภาพเอาไว้ ๓ ปีแล้วว่า ให้ช่วยกันสนับสนุนให้จบประโยค ๙ ให้ได้ เพราะดูแล้ว "มีแวว" มาก ท่านทั้งหลายต้องเข้าใจว่าเด็กอายุ ๑๕ สอบเปรียญโทผ่านแล้ว เตรียมเข้าเปรียญเอกต่อ ส่วนพวกเราต้องใช้ความเพียรมากกว่าเด็กอย่างท่านหลายเท่า..!

ถ้าหากว่าหลายท่านเรียนหนังสืออยู่ เกรงว่าจะไม่มีเวลาปฏิบัติธรรม กระผม/อาตมภาพขอบอกว่ามี ๑๐๐ เปอร์เซ็นต์ หลวงพ่อพุธ ฐานิโย วัดป่าสาลวัน ถ้าจำไม่ผิด ท่านเป็นเจ้าคุณที่พระราชสังวรญาณ กระผม/อาตมภาพไปกราบขอความรู้การปฏิบัติจากท่านหลายครั้ง ท่านบอกว่าท่านท่องบาลีอยู่ ท่องไปท่องมาก็สงสัย "ตัวกูอยู่ตรงนี้ แล้วไอ้นั่นเป็นใครวะ ? หน้าตาเหมือนกูเปี๊ยบเลย" ก็คือท่านท่องบาลีจนกายในหลุดออกไป ก็แปลว่าในเรื่องของการเรียนบาลี เราสามารถใช้เป็นคำภาวนาได้เลย ลักษณะแบบเดียวกับการสวดมนต์ทำวัตร ก็คือท่องหนังสือเป็นการสร้างสมาธิ ท่องหนังสือเป็นคำภาวนา