[เถรี]

ศัพท์ต่อไปซึ่งแสดงความหมดกิเลส ท่านใช้คำว่า นิโรโธ , นิโรธ คือความดับ คือการสามารถดับกิเลส ตัณหา อุปาทาน อกุศลกรรมทั้งปวงได้ โดยเฉพาะดับสาเหตุของการเกิดทุกข์

การที่เราจะดับการเกิดทุกข์ได้ ก็คือการที่จิตของเราไม่ไปปรุงแต่ง เมื่อตาเห็นรูป หูได้ยินเสียง จมูกได้กลิ่น ลิ้นได้รส กายสัมผัส ใจครุ่นคิด เราไม่ไปปรุงแต่งต่อให้เกิด รัก โลภ โกรธ หลงขึ้นมา เมื่อไม่ไปปรุงแต่งต่อ ก็แปลว่าทุกอย่างหยุดหมด ดับหมด นิโรธคือความดับที่แท้จริง ก็จะปรากฏขึ้นแก่เรา

คำสุดท้ายที่ท่านกล่าวถึงบุคคลที่สิ้นกิเลส ท่านใช้คำว่า นิพพานัง แปลว่า ธรรมชาติหาความเสียดแทงไม่ได้ ความเสียดแทงในที่นี้ ก็คือธรรมชาติที่ทำให้จิตใจของเราต้องทุกข์ ต้องโทมนัส ต้องเศร้าโศก ต้องเหือดแห้งใจ เสียใจ น้อยใจ สิ่งทั้งหลายเหล่านี้จะหมดสิ้นไป เมื่อกำลังใจของท่านผ่องใสจากกิเลสโดยสิ้นเชิง ทำให้เข้าถึงธรรมชาติอันหาความเสียดแทงไม่ได้

ในเมื่อหาความเสียดแทงไม่ได้ ก็เป็นอันว่าไม่ต้องเกิดต่อ เพราะสิ้นเชื้อเสียแล้ว เมื่อไม่มีเชื้อให้เกิดต่อ การเข้าถึงความดับอย่างสิ้นเชิงก็ปรากฏขึ้นแก่พวกเรา

ดังนั้น..ในการปฏิบัติในวันนี้ เมื่อภาวนาไปแล้ว ก็ขอให้ทุกท่านพิจารณาดูว่าเรายังมีความห่วงใย มีความอาลัยอาวรณ์ต่อคนที่รัก อย่างเช่น พ่อแม่ สามีภรรยา ลูก ๆ พี่น้อง หรือญาติต่าง ๆ ตลอดจนกระทั่งสัตว์เลี้ยง เป็นต้น ว่ายังรัก ยังห่วงเขาอยู่หรือไม่ ?

ของที่เรารัก ทรัพย์สมบัติที่เราหามาได้โดยยาก อย่างเช่นว่า บ้านที่เราทุ่มเททรัพย์สินเงินทองสร้างมา ซื้อหามาก็ดี รถยนต์ที่เราอุตส่าห์ผ่อนทีหนึ่ง ๕ ปี ๖ ปี ตลอดจนกระทั่งสิ่งของต่าง ๆ ที่เราใช้สอยอยู่ในชีวิตประจำวัน เรามีความห่วงใย มีความกังวลอยู่หรือไม่ ? ทรัพย์สมบัติต่าง ๆ ที่เราสะสมเอาไว้ ไม่ว่าจะเป็นเงิน เป็นทอง เป็นหุ้น เป็นพันธบัตรต่าง ๆ ก็ตาม เรายังมีความห่วงใยกังวลบ้างหรือไม่ ?