[เถรี]

ถาม : การทรงกำลังใจให้เต็มในกรรมฐาน โดยการไล่ไปเรื่อย ๆ ส่วนตัวผมเองจะเริ่มจากพุทธานุสติ ธัมมานุสติ สังฆานุสติ แต่พอทำไปถึงจุดหนึ่ง จะมีคำถามแย้งมาว่า ที่เราเคยรู้ว่ากำลังใจเต็มแล้วในกรรมฐานนั้น ๆ เราหลอกตัวเองหรือเปล่า ?
ตอบ : หลอกตัวเองแน่นอน เพราะว่ากำลังใจเต็มนั้นมี ๒ ประเภทด้วยกัน เต็มที่ของโลกียฌาน อย่างน้อยกำลังใจในกรรมฐานกองนั้นต้องทรงฌาน ๔ ได้ ถ้าหากว่าเต็มที่ในด้านโลกุตรธรรม กรรมฐานกองนั้นต้องส่งผลให้เราเข้าพระนิพพานได้

ถาม : แล้วการทรงสมถะดังกล่าวต้องระดับไหนครับ คือนึกก็เป็นฌาน ๔ ทันทีเลยหรือครับ ?
ตอบ : นึกเมื่อไรต้องเข้าฌาน ๔ ได้เมื่อนั้น ถ้ายังไม่คล่องตัวถึงระดับนั้นก็ยังเชื่อไม่ได้