[เถรี]

ช่วงคืนวันที่ ๓๐ เมษายน ๒๕๕๓ (พิธีพุทธาภิเษก)

ปัญญาที่เกิดจากปัญญาวิมุติ ก็คือ การหลุดพ้นด้วยการใช้ปัญญาพิจารณา จนเป็นบุคคลที่ทรงฌาน ไม่เหมือนกับบุคคลที่ทรงสมาธิตั้งแต่แรกเริ่ม นั่นเขาเรียกว่า ฌานลาภีบุคคล อันเกิดจากเจโตวิมุตติ คือการหลุดพ้นด้วยการใช้กำลังใจในการตัดกิเลสโดยตรง

จริง ๆ แล้วทั้งสองอย่าง ท้ายสุดต้องมาใช้แบบเดียวกัน บุคคลที่ฝึกฌานสมาบัติมา ก็ต้องใช้ปัญญาพิจารณาตัดกิเลสโดยอาศัยกำลังฌาน

บุคคลที่ฝึกวิปัสสนามา ก็ต้องอาศัยกำลังฌานในการช่วยตัดกิเลส โดยการพิจารณาจนจิตดิ่งลึกเข้าสู่องค์ฌานได้สำเร็จ

ทั้งสองอย่างต้องไปด้วยกัน เลือกเอาอย่างเดียวไม่ได้