[เถรี]

ถาม : ถ้ารักษาไม่ให้กิเลสกินใจไปตลอด ญาณจะมาเองหรือครับ ?
ตอบ : ถ้าหากว่าทำถึงที่สุดจะเกิดความรู้ขึ้นมาเอง แต่ถ้าอยากได้ญาณอื่นที่ไม่ใช่วิมุตติญาณทัสสนะก็ต้องฝึก ยกเว้นบุคคลที่มีพื้นฐานเก่ามาก่อน ถ้าใจสงบได้ระดับ ญาณต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นทิพจักขุญาณ ปุพเพนิวาสานุสติญาณ จุตูปปาตญาณ อตีตังสญาณ อนาคตังสญาณ ปัจจุปันนังสญาณหรือเจโตปริยญาณ ตลอดจนถ้าทำถึงที่สุด ยถากัมมุตาญาณจะเกิดขึ้นเองถ้าสมาธิถึง แต่ถ้าหากว่าเป็นวิมุตติญาณทัสสนะนั้น คุณทำสำเร็จเมื่อไรญาณถึงจะเกิด

ถาม : (ไม่ชัด)
ตอบ : ไม่ใช่ อุปจาระยังไม่พอรับประทาน

ถาม : ต้องปฐมฌาน ?
ตอบ : ปฐมฌานก็น้อยไป

ถาม : ในระหว่างวันเขาใช้ตลอด ?
ตอบ : คนที่เขาทำได้เขาใช้ได้ทุกวินาทีที่ต้องการ

ถาม : ต้องทำอย่างไรครับจึงจะได้ ?
ตอบ : อย่างน้อยก็ต้องซักซ้อมการเข้าออกฌานให้ได้ระดับใดระดับหนึ่งทุกเวลาที่ต้องการ โดยเฉพาะถ้าต้องการผลเต็มที่ต้องเป็นฌาน ๔ เท่านั้น

ถาม : ฌานสี่ตัดหลับหรือครับ ?
ตอบ : ส้นตีนแน่ะ...! คนจะหลับแค่ปฐมฌานหยาบก็หลับแล้ว

ถาม : หมายถึงว่า....
ตอบ : เขาเรียกว่าใช้ไม่เป็น เข้าไม่ถึง ก็เลยถามมั่วไปเรื่อย

ถาม : ฌาน ๔ ที่จมดิ่ง ?
ตอบ : ไอ้นั่นแค่คุณเข้าใจ ฌาน ๔ จริง ๆ สว่างโพลงเหมือนตะวันส่องอยู่กลางหัว ไม่ใช่จมดิ่ง จมดิ่งนั่นอยู่ในระหว่างฝึก