[เถรี]

พระอาจารย์กล่าวว่า "การเรียนเราเรียกว่า การศึกษา ภาษาบาลีว่าสิกขา ในคารวะ ๖ พระพุทธเจ้าตรัสถึง สิกขาคารวตา มีความเคารพต่อการเรียน ก็ในเมื่ออาจารย์มีแก่ใจสอน ลูกศิษย์ก็ต้องทุ่มเทเรียน ซึ่งปัจจุบันนี้ไม่ค่อยมี

อาตมาเองขนาดสอนแล้ว ประเภทลูกศิษย์ให้ความสนใจมากเป็นพิเศษ ก็ยังมีประเภทเด็กหลังห้อง สนใจแต่กิจกรรมหลังห้อง ไม่สนใจหรอกว่าอาตมาสอนอะไร แล้วถ้าไปเจออาจารย์ที่สอนแล้วไม่สนใจเขาด้วย ก็เจ๊งทั้งห้อง การศึกษาที่สมบูรณ์ต้องศึกษาตามแบบพระพุทธเจ้า คือไตรสิกขา ศึกษาในศีล ศึกษาในสมาธิ ศึกษาในปัญญา

องค์การยูเนสโก กำหนดแนวทางการศึกษาไว้ ๔ ประการ ถ้าจะว่าไปตามความจริงแล้ว ประการสุดท้ายไม่ได้เรื่อง คงไม่มีใครเรียนถึง เขาบอกว่าประการที่ ๑ Learning to know เรียนแล้วต้องรู้จริง แต่สมัยนี้เรียนแค่ให้จบ ไม่สนใจหรอกว่ารู้หรือไม่รู้ เอาแค่จบ แล้วยิ่งไม่มีการสอบตกด้วย ก็แปลว่าที่ทางด้านยูเนสโกเขากำหนดขึ้นมาก็คือ ต้องเรียนอย่างมีสมรรถภาพ อย่างแย่ที่สุดถ้าอาจารย์บอกเท่าไรเราต้องรู้เท่านั้น ถ้าไม่อย่างนั้นแล้ว เขาถือว่าไม่ประสบความสำเร็จตามนี้ คือต้องศึกษาอย่างมีสมรรถภาพ

ประการที่ ๒ บอกว่า Learning to do เรียนแล้วต้องไปใช้งานจริงได้ คือสมัยนี้เขาย้ำกันนักย้ำกันหนาว่า ต้องเอาไปประยุกต์ใช้ในชีวิตจริงได้ เขาเรียกว่าเป็นการศึกษาอย่างมีประสิทธิภาพ เพราะถ้าเอาไปใช้งานไม่ได้ ก็ไม่รู้ว่าจะเรียนไปทำไม

ข้อที่ ๓ ส่วนใหญ่แล้วประชากรโลกยังเอื้อมไม่ถึง ไม่ต้องพูดถึงข้อที่ ๔ ข้อที่ ๓ เขากำหนดว่า Learning to live together เรียนอย่างไรที่จะอยู่ร่วมกับคนอื่นได้ สหรัฐทำโครงการไอสไตน์น้อย เอาเด็กที่มีอัจฉริยภาพ ไอคิวตั้งแต่ ๑๑๐ ขึ้นไปมาเรียนรวมกัน พังเละเทะหมด โครงการต้องล้มกลางคัน เพราะพวกเก่งไม่ฟังใคร ออกแนวปทปรมะ แล้วอย่างปัจจุบันของเรา ถ้า Learning to live together ก็จบ ก็ไม่ต้องมาตั้ง กปปส. มาไล่เดินขบวนปิดกรุงเทพฯ ถ้าเรียนถึงระดับนี้ได้ ถึงจะกล่าวได้ว่าเป็นการศึกษาอย่างมีคุณภาพ"