[เถรี]

ถาม : ช่วงไปเข้ากรรมฐาน เวลาผมจำวัด มีเสียงนิดหนึ่งจะตื่นทันทีเลยครับ ?
ตอบ : สภาพจิตจริง ๆ จะตื่นอยู่ตลอด แต่ที่เราหลับเพราะสติขาด ถ้านักปฏิบัติที่เข้าถึงจริง ๆ หลับกับตื่นจะมีสติเท่ากัน หลับอยู่ก็ยังรู้เลยครับว่าตัวเองหลับ บางทีก็ได้ยินเสียงตัวเองกรนด้วย แต่จะสนใจหรือไม่สนใจอีกเรื่องหนึ่ง ถ้าสนใจก็ขยายสภาพจิตออกมารับรู้ก็คือตื่น ถ้าไม่สนใจก็จะกลับเข้าไปอยู่ที่เดิมของตัวเอง แล้วให้สังเกตว่าสภาพจิตตอนที่กลับเข้าไปจะต้องบังคับอยู่แค่ประมาณนี้ ถ้าหากว่าเกินนั้นจะหลับเลย หากว่าเราวูบกลับเข้าไปอยู่ระดับนั้นจะพักผ่อนได้ บางทีรู้สึกว่าเวลานานมากแต่ความจริงเวลาไม่กี่นาที เท่านั้น

ที่ตื่นง่ายขึ้นนั้นจริง ๆ แล้วถูกทาง แต่ทำอย่างไรที่เราจะพักผ่อนตามเวลา เพราะถ้าร่างกายไม่ไหวจริง ๆ สภาพจิตก็แย่ไปด้วย เราก็พักผ่อนตามเวลา นอนภาวนาไปสัก ๒-๓ ชั่วโมงแล้วค่อยตื่นมาทำงานทำการของเราต่อ ก็จะตื่นง่ายขึ้น แล้วต่อไปก็จะไม่หลับ หลับอยู่ก็เหมือนอย่างกับตื่น ถ้าไม่อย่างนั้นแล้วตอนที่เราตื่นอยู่ เราสามารถระมัดระวังไม่ให้ รัก โลภ โกรธ หลง กินเราได้

บางคนพอหลับก็ขาดสติ ฝันว่าไล่ปล้ำชาวบ้านเขา บางคนก็ฝันว่าฆ่าโน่นฆ่านี่ไปเลย ทั้ง ๆ ที่ตอนเราตื่นอยู่เราสามารถรักษาได้ทุกอิริยาบถ คือกิเลสไปแอบกินเราตอนหลับ ฉะนั้น...ก็เลยจำเป็นว่า ต้องปฏิบัติจนหลับกับตื่นสติเราต้องรู้เท่ากัน ซึ่งถ้าลักษณะอย่างนั้นก็คือ “พุทโธ” ผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบาน จะเหมือนอย่างกับว่าตื่นอยู่ตลอดเวลา แต่จริง ๆ แล้วร่างกายได้พัก