[ตัวเล็ก]

ทั้งหลายทั้งปวงเหล่านี้ เกิดจากอวิชชาตัวเดียวเท่านั้น เมื่อไม่รู้แจ้ง ไปนึกคิดปรุงแต่ง ทุกสิ่งทุกอย่างก็ปรากฏขึ้น ท่านถึงได้กล่าวว่า อวิชชาเป็นอดีตเหตุ ส่วนปัจจุบันผลก็คือการเกิด แก่ เจ็บ ตาย เหตุในอดีตสร้างผลให้เราทุกข์ยากมาจนถึงปัจจุบัน องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าจึงทรงประทานหลักธรรมให้แก่พวกเรา เพื่อค่อย ๆ ขัดเกลาสภาพจิตของเราทั้งหลายที่พระองค์ท่านให้ไว้ว่า “สะจิตตะปะริโยทะปะนัง” พึงชำระจิตของตนให้ขาวรอบ คำว่าขาวรอบนี่ก็คือ สะอาด ผ่องใส ปราศจากกิเลส

ฉะนั้น...หลักธรรมที่พระองค์ท่านประทานให้ไว้ต้องประกอบไปด้วย
“อัปปิจฉตา” มีความมักน้อย ไม่ใช่กอบโกยใส่ตัวจนเกินพอดี
“สันตุฏฐิตา” มีความสันโดษ รู้จักเพียงพอ รู้จักยินดีตามมีตามได้
“สัลเลขตา” ประกอบไปด้วยการขัดเกลากาย วาจา ใจ ของตน
“ปวิเวกตา” นำตนออกจากหมู่ ไม่คลุกคลีด้วยคนหมู่มาก ซึ่งจะพาให้กำลังใจของเราคลายความผ่องใสลง

ดังนั้น..สิ่งที่องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงสอนแก่พวกเรา จึงประกอบไปด้วย “ทิฏฐธัมมิกัตถประโยชน์” คือ ประโยชน์ที่เห็นทันตาในชาติปัจจุบันนี้ ใครปฏิบัติตามหลักธรรมของพระองค์ท่าน ย่อมเป็นผู้ดีด้วยกาย ดีด้วยวาจา ดีด้วยใจ บุคคลอื่นเห็นก็ยกย่อง เคารพ นับถือ ให้เกียรติ