[เถรี]

หลังจากนั้นก็พิจารณาให้เห็นสภาพร่างกายของเรา ว่าไม่ใช่เรา ไม่ใช่ของเราอย่างไร อาจจะดูในลักษณะของกายคตานุสติกรรมฐาน คือแยกออกเป็นอาการ ๓๒ ให้เห็นชัดว่าร่างกายนี้ไม่ใช่แท่งทึบ เป็นเครื่องจักรกลที่ประกอบด้วยอวัยวะน้อยใหญ่ มีความสกปรกเป็นปกติ หรือเราจะพินิจพิจารณาในส่วนของจตุธาตุววัฏฐาน คือ แยกร่างกายเราเป็นธาตุ ๔ ดิน น้ำ ไฟ ลม ให้เห็นชัดว่าประกอบขึ้นมาเป็นเรือนร่างให้เราอาศัยอยู่ชั่วครั้งชั่วคราวเท่านั้น ในที่สุดก็เสื่อมสลายตายพังไป ซึ่งก็คือในส่วนของมรณานุสติกรรมฐาน และถ้าพิจารณาเลยนั้นไปก็จะเป็นอสุภกรรมฐาน เป็นต้น

เมื่อเกิดความรู้สึกเบื่อหน่าย คลายกำหนัด สังเวชใจในสภาพร่างกายที่ไม่ใช่เรา ไม่ใช่ของเรานี้แล้ว ก็เอาจิตสุดท้ายของเราเกาะพระนิพพาน คือ อุปสมานุสติกรรมฐาน แล้วกำหนดภาวนาของเราไป ตั้งใจว่าถ้าวันนี้เราต้องสิ้นชีวิตลงเพราะหมดอายุขัย หรือตายลงด้วยอุบัติเหตุอันตรายใด ๆ ก็ตาม เราขอไปอยู่กับองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่พระนิพพานแห่งเดียวเท่านั้น นั่นคืออุปสมานุสติกรรมฐานนั่นเอง

กรรมฐานทั้งหลายทั้งปวงที่ว่ามานี้ หลัก ๆ เลยก็คืออานาปานสติกรรมฐาน พุทธานุสติกรรมฐาน มรณานุสติกรรมฐาน พรหมวิหารสี่ ตลอดจนกระทั่งกายคตานุสติหรือว่าอสุภกรรมฐานอย่างใดอย่างหนึ่ง ที่เราจะต้องทำอย่างละเว้นเสียไม่ได้ เพื่อให้ท้ายสุดเราเข้าถึงอุปสมานุสติกรรมฐาน หรือมรรคผลพระนิพพานของเรา

ลำดับต่อไปก็ให้ทุกท่านภาวนาและพิจารณาตามอัธยาศัย จนกว่าจะได้รับสัญญาณบอกว่าหมดเวลา


พระครูวิลาศกาญจนธรรม, ดร.
เทศน์ช่วงทำกรรมฐาน ณ บ้านวิริยบารมี
วันอาทิตย์ที่ ๑๐ มกราคม ๒๕๕๙
(ถอดจากเสียงเป็นอักษร โดย รัตนาวุธ)