[ลัก...ยิ้ม]

๙. พิจารณากฎของกรรมให้มาก และพิจารณากรรมใครกรรมมันให้มาก รวมทั้งศึกษาวิสัยของคน ให้เห็นธรรมดาในแต่ละวิสัยนั้น แล้วไม่ต้องไปแก้ใคร ให้แก้วิสัยของตนเองเป็นสำคัญ กรรมของคนไม่เท่ากัน ไม่เหมือนกัน อย่าไปทุกข์ตา - ทุกข์ใจกับกรรมของใครเขาเลย ดูแต่กรรมของตนเองดีกว่า

ถ้าหากจักมุ่งไปพระนิพพานให้ได้ในชาติปัจจุบัน จักต้องปลดทุกข์ที่เนื่องด้วยกรรมของคนอื่นให้หมดไป กล่าวคือกระทบด้วยอายตนะภายนอก เห็นแต่ความไม่เที่ยง เกิดขึ้น - เสื่อมลง แล้วก็ดับไป แล้วจักต้องปลดทุกข์เนื่องด้วยกรรมของตนเอง คืออายตนะภายใน ด้วยเห็นแต่ความไม่เที่ยง เกิดขึ้น แปรปรวน แล้วก็ดับไปเช่นกัน การไปพระนิพพานจักต้องมุ่งชำระจิตของตนเอง ไม่ให้ติดอยู่ในกรรม ไม่ว่าจักเนื่องด้วยกุศลหรืออกุศล พึงปล่อยวางอยู่ในจิตตลอดเวลา ในยามที่มีชีวิตอยู่ การงานในหน้าที่มีอยู่เท่าใด ก็จงทำไปตามหน้าที่อย่าพึงหลีกเลี่ยง ให้ทำไปให้เต็มความสามารถ ทำแล้วจิตไม่เกาะ ปล่อยวางทันทีที่พ้นจากหน้าที่มา

เรื่องของอายตนะก็เช่นกัน ขันธ์ ๕ ก็เช่นกัน รู้-เห็น-ได้ยิน-สัมผัส-ลิ้มรสไปตามหน้าที่ ผ่านไปแล้วก็ปล่อยวางทันทีเมื่อพ้นจากหน้าที่มา จงอย่าสร้างความเบื่อหน่ายแต่อย่างเดียว จุดนั้นยังเป็นความเศร้าหมองของจิต พึงเจริญไปให้ถึงการพิจารณาลงตัวธรรมดา แล้วความเบื่อหน่ายท้อแท้จักหายไป จิตจักมีความผ่องใส... ด้วยความยอมรับนับถือกฎของกรรมมากขึ้นตามลำดับ จนถึงที่สุดก็วาง... เป็นสังขารุเบกขาญาณได้