[เถรี]

เราจะพ้นจากความทุกข์ทั้งหลายเหล่านี้ได้ เราต้องไม่ต้องเกิด การที่เราจะไม่เกิดได้นั้น ต้องเป็นผู้ปฏิบัติใน ศีล สมาธิ ปัญญา โดยสมบูรณ์บริบูรณ์

การปฏิบัติในศีลโดยสมบูรณ์บริบูรณ์ ก็คือ เป็นผู้รักษาศีลทุกสิกขาบทได้บริสุทธิ์ ไม่ล่วงละเมิดศีลด้วยตนเอง ไม่ยุยงส่งเสริมให้ผู้อื่นละเมิดศีล ไม่ยินดีเมื่อเห็นผู้อื่นละเมิดศีล เป็นต้น

การปฏิบัติสมาธิภาวนานั้น อันดับแรก ต้องตั้งเป้าไว้ที่ปฐมฌาน ฌานที่หนึ่ง เพราะว่ามีกำลังช่วยตัดกิเลสได้ในระดับพระโสดาบัน ถ้าเป็นฌานหนึ่งละเอียด สามารถตัดกิเลสได้ถึงระดับสกิทาคามี แต่ถ้าหากทรงฌานสี่หรือสมาบัติแปดได้ ย่อมเป็นสิ่งที่ดีมาก เพราะว่าฌานสี่นั้น สามารถช่วยตัดกิเลสได้ในระดับพระอนาคามีและระดับพระอรหันต์ ถ้าต่ำกว่าฌานสี่กำลังจะไม่เพียงพอในการตัดกิเลส โดยเฉพาะตัวราคะและโทสะ

ในส่วนของปัญญานั้น ต้องรู้แจ้งเห็นจริงว่า สภาพร่างกายของเรานี้ มีแต่ความทุกข์อยู่เสมอ ตั้งแต่ลืมตาตื่นขึ้นมา จนหลับตาลงไป ตั้งแต่เกิดมาจนกระทั่งตาย ความทุกข์ติดตามเราอยู่ตลอดเวลา ไม่ว่าจะหลบหนีไปไกลแสนไกลในสถานที่ใดก็ตาม ความทุกข์ก็ยังติดตามไปอยู่เสมอ ถ้าตราบใดที่ยังเกิดอยู่ เราไม่สามารถที่จะล่วงพ้นความทุกข์นี้ไปได้

ดังนั้น..ขึ้นชื่อว่าการเกิดมาเพื่อมีความทุกข์เช่นนี้ เราไม่ต้องการอีกแล้ว ถ้าสามารถถอนกำลังใจที่ปรารถนาในการเกิด ปรารถนาในร่างกายนี้ ปรารถนาในโลกมนุษย์ เทวโลกหรือพรหมโลกได้ เราก็ไม่ต้องเวียนว่ายตายเกิดอีกต่อไป จึงจะพ้นจากความทุกข์โดยสิ้นเชิง

วิธีการพ้นจากความทุกข์นั้น ความจริงเรารู้กันอยู่ทุกคนแล้ว ก็คือ การปฏิบัติใน ศีล สมาธิ และ ปัญญา สำหรับพวกเราทุกคนนั้น ขอให้เน้นเรื่องสมาธิให้มากเข้าไว้ คำว่าเน้นสมาธิให้มากเข้าไว้ เพราะว่าพวกเราส่วนใหญ่ สามารถรักษาศีลให้บริสุทธิ์ได้แล้ว ทั้งศีลห้าและศีลแปด ถ้าหากว่าสมาธิของเราทรงตัว ก็จะสามารถควบคุมกำลังใจให้ระมัดระวังในเรื่องศีลได้ละเอียดยิ่งขึ้น ในขณะเดียวกัน กำลังใจที่ทรงตัวนั้น กำลังของสมาธิก็จะหนุนเสริมให้เกิดปัญญา