[เด็กเมื่อวานซืน]

เสริม คุณพี่คนเก่าครับ

ตำแหน่งเดิมของ ท่านเจ้าคุณพระคลัง ในรัชสมัยสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี ท่านดำรงค์ตำแหน่ง หลวงสรวิชิต นายด่านเมืองอุทัยธานี ครับ

ท่านมีความชอบในการนำความวุ่นวายในเมืองธนบุรีไปถวายรายงาน ต่อ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช เมื่อครั้งยังทรงพระยศเป็น สมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึก ณ ด่านพระจารึก ครับ

ผลงานด้านวรรณกรรมของท่าน นอกจากจะเป็นแม่กองควบคุมการแปล นวนิยายสามก๊ก แล้ว ก็ยังมีอีกหลายงานครับ ที่อยากจะแนะนำคือ ลิลิตกระบวนพยุหะเพชรพวง อันเป็น ลิลิตที่พรรณาถึง ขบวนพยุหะในการเสด็จไปนมัสการพระพุทธบาท ที่ สระบุรี ของพระเจ้าแผ่นดิน ครั้งสมัยอยุธยา ครับ (ถ้าจำไม่ผิด รู้สึกว่าจะเป็นยุคสมเด็จพระนารายณ์มหาราชครับ )

ซึ่งในลิลิตฯ นี้จะพรรณาเป็นร้อยแก้ว ยิ่งถ้าได้ดูแผนผังภาพขบวนพยุหะประกอบ ก็จะยิ่งเข้าใจชัดเจนมากยิ่งขึ้นครับ เมื่อปีที่แล้ว สมาคมห้องสมุดไทย ได้จัดพิมพ์หนังสือลิลิตฯ นี้ขึ้นมา แต่น่าเสียดายว่า ไม่ยอมจำหน่ายครับ แต่แจกฟรีสำหรับหน่วยงานทั่ว ๆ ไป ครับ (อดซื้อเก็บตามระเบียบ)

สำหรับภาพประกอบลิลิตฯ นี้ เราท่านอาจจะผ่านตามาบ้างแล้ว ไม่มากก็น้อย ก็คือ ภาพเขียนในพระอุโบสถ ของ วัดยม ที่จังหวัดอยุธยา ซึ่ง ณ ปัจจุบัน ภาพนี้ได้ลบเลือนหายไปหมดแล้ว เพราะว่าเนื่องจากโดนน้ำฝนชะล้างออกไปจนหมด ประกอบกับ ท่านเจ้าอาวาสในยุคต่อ ๆ มาก็ไม่ได้ทำการบูรณะด้วยครับ

แต่โชคยังดีอยู่ว่า พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระบรมราชโองการ ให้ สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอพระองค์หนึ่ง (จำพระนามไม่ได้เสียแล้ว) ได้ไปคัดลอกภาพเหล่านั้นเอาไว้ได้ก่อนที่จะเลือนหายไปหมดครับ แต่ตอนที่ไปดำเนินการคัดลอกนั้น ก็ไม่ได้ครบทุกภาพ เพราะบางส่วนก็เลือนหายไปแล้วครับ


ขอแนบภาพประกอบนะครับ

เป็นส่วนหนึ่งของ ภาพกระบวนพยุหเพชรพวง ครับ ถ้าจำไม่ผิด จะเป็นระดับชั้นขุนนางที่กำลังบังคับช้างอยู่ (ดูตรงฉัตรกลางช้าง ๕ ชั้น) และ แถวหน้าและหลังจะเป็นบ่าวไพร่คอยเดินตามครับ จะเห็นว่ามีบ่าวถือสัปทนกั้นหน้า และ บ่าวด้านหลังถือเครื่องประกอบยศตามครับ (เช่น พานหมาก,พวกเครื่องถมเงิน ถมทองต่าง ๆ ตามที่ได้รับพระราชทานตามชั้นยศแลตำแหน่ง)

ส่วนภาพนี้ เป็นกระบวนทัพหลังครับ คราวงานพระราชสงครามศึกเมืองทวาย ปลายรัชสมัย พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ครับ