[เถรี]

ถามว่าประเทศไทยเคยมีการลบศักราชบ้างหรือไม่ ? คำตอบคือมี ตัวอย่างชัดเจนที่สุดคือ สมัยพระนางเจ้าจามเทวี บรมราชนารี ศรีสุริยวงศ์ องค์บดินทร์ ปิ่นธานีหริภุญไชย นาน ๆ จะเรียกชื่อท่านแม่เต็ม ๆ สักที

พระแม่เจ้าจามเทวีทำการลบศักราชของทางเหนือแล้วเริ่มต้นนับหนึ่งใหม่ เป็นเพราะเหตุผลทางการเมือง เนื่องจากขุนหลวงวิลังคะพระราชาของชาวลัวะ ต้องการจะแต่งงานกับพระแม่เจ้าจามเทวี เมื่อส่งทูตมาสู่ขอ พระแม่เจ้าจามเทวีรู้ว่า ถ้าขัดคอมีหวังได้เจอกองทัพนักรบชาวเขาที่ฉกาจฉกรรจ์ที่สุดในโลกในขณะนั้นแน่นอน ท่านก็เลยใช้วิธีลบศักราชเริ่มต้นใหม่ โดยไม่ประกาศบอกให้รู้ทั่วทุกประเทศ

ความจริงเขาต้องประกาศบอกให้รู้ทุกประเทศ ประเทศไหนเห็นด้วยยอมอ่อนน้อมใช้ศักราชนั้นก็ถือว่าดีกับตัว ประเทศไหนที่ไม่เห็นด้วยก็ยกทัพไปตีเลย แต่พระแม่เจ้าไม่ประกาศเพราะกลัวขุนหลวงวิลังคะจะรู้ เมื่อนัดวันยกขันหมากกันเสร็จสรรพเรียบร้อย พระแม่เจ้าก็ลบศักราชแล้วเริ่มต้นใหม่

เราจะเห็นได้ว่าศักราชของทางเหนือนั้น เร็วกว่าทางใต้เรา ๒ เดือน อย่างเช่น วันเพ็ญเดือน ๑๒ ของภาคกลาง เป็นวันเพ็ญเดือนยี่ของภาคเหนือไปแล้ว ดังนั้น..วันลอยกระทงทางเหนือจึงเรียกว่า ยี่เป็ง คือวันเพ็ญเดือนยี่

พอพระแม่เจ้าเริ่มต้นศักราชใหม่ เท่ากับว่าขุนหลวงวิลังคะยกขันหมากมาช้าเกินไป ๒ เดือน ทางด้านพระแม่เจ้าจามเทวีถือเป็นข้ออ้างในการที่ไม่แต่งงานด้วย ขุนหลวงวิลังคะก็เที่ยวไล่ถามชาวบ้านทุกคน ชาวบ้านเขาก็ยืนยันว่าเป็นวันนี้ เดือนนี้ ปีนี้แล้ว เล่นเอาขุนหลวงวิลังคะปากอ้าตาค้าง โกรธมาก แต่ตัวเองเป็นกษัตริย์ตรัสแล้วไม่คืนคำ พอเขานัดวันเวลาให้มาขอ ใครจะไปรู้ว่าดันเล่นกลกับเวลาเสียได้ ขุนหลวงวิลังคะก็เลยตัดสินใจบอกว่าจะรบแล้ว