[เถรี]

เมื่ออารมณ์ใจเริ่มทรงตัว ก็จะมีอาการแปลก ๆ ๕ อย่างเกิดขึ้นกับร่างกาย เป็นต้นว่า ขนลุก น้ำตาไหล ร่างกายโยกไปโยกมา หรือดิ้นตึงตังโครมคราม หรือว่าลอยขึ้นไปทั้งตัว หรือรู้สึกว่าตัวใหญ่ หน้าใหญ่ ตัวพอง ตัวแตก ตัวระเบิด ตัวรั่วเป็นรู เป็นต้น

สิ่งทั้งหลายเหล่านี้ เป็นอาการอย่างหนึ่ง ที่เราจะพบในการปฏิบัติภาวนา ไม่ต้องไปใส่ใจ เมื่ออาการทั้งหลายเหล่านี้เกิดขึ้นเต็มที่ ก็จะก้าวพ้นไปได้เอง เมื่อก้าวผ่านพ้นไปได้ กำลังใจของเราจะเริ่มทรงตัวอยู่ในส่วนของปฐมฌาน เมื่อถึงวาระนั้น...ท่านทั้งหลายก็จะได้พบกับความสุข ที่ไม่สามารถจะบอกกล่าวเป็นภาษามนุษย์ได้

เนื่องจากว่าอำนาจของปฐมฌานนั้น ไปกดไฟใหญ่ ๔ กอง ที่เผาผลาญเราอยู่ตลอดเวลาทั้งวันทั้งคืน ก็คือ ไฟรัก ไฟโลภ ไฟโกรธ ไฟหลง ให้ดับลง เมื่ออำนาจของปฐมฌานกดไฟทั้ง ๔ กองนี้ดับลง บุคคลที่โดนไฟเผาอยู่ตลอดเวลา อยู่ ๆ ไฟดับลงไป ย่อมบอกไม่ถูกว่ามีความสุขความสบายแค่ไหน

ถัดจากตรงนี้ไปสภาพจิตของเราก็จะตั้งมั่น แน่วแน่มั่นคงอยู่เฉพาะหน้า เรียกว่าเข้าถึงเอกัคตารมณ์ แปลว่าท่านทั้งหลายสามารถทรงปฐมฌานได้แล้ว ในส่วนนี้เมื่อท่านทั้งหลายทรงได้ ก็อย่ายินดีจนเกินไป ให้ตั้งหน้าตั้งตากำหนดดู กำหนดรู้ต่อไป ถ้ายังมีลมหายใจอยู่ เราก็ดูลมหายใจเข้าออก ถ้ายังมีคำภาวนาอยู่ เราก็กำหนดคำภาวนา ถ้าหากว่าลมหายใจเบาลงหรือว่าหายไป เราก็กำหนดรู้ว่าลมหายใจเบาลงหรือว่าหายไป ถ้าหากว่าคำภาวนาหายไป ก็กำหนดรู้ว่าคำภาวนาหายไป

อย่าอยากที่จะเป็นอย่างนั้นและอย่าคิดที่จะดิ้นรนให้พ้นจากสภาพนั้น ให้ตั้งใจว่าเรามีหน้าที่ภาวนา ส่วนจะทรงเป็นฌานได้หรือไม่ก็ไม่เป็นไร เรามีหน้าที่ทำ ผลจะเกิดขึ้นหรือไม่ก็ช่างเถิด