[วาโยรัตนะ]

เรื่อง นายพรานสุนัข ชื่อ โกกะ

(ว่าด้วย ประทุษร้ายผู้ไม่ประทุษร้าย ย่อมถึงทุกข์)

พระศาสดาเมื่อประทับอยู่ในพระเชตวัน ทรงปรารภนายพราน (ผู้เลี้ยงสุนัข) ชื่อโกกะ. นายพรานนี้ไปในป่า...ไม่ได้อะไรเลย เมื่อพบพระเถระคิดว่า "เราพบคนกาลกิณี....จึงไม่ได้อะไร." แล้วพูดว่า.... เราจักให้สุนัขกัดพระนี้

พระเถระอ้อนวอนว่า "อุบาสก อย่าทำอย่างนั้นเลย."...แล้วรีบขึ้นต้นไม้ นายพรานพาสุนัขมาล้อมต้นไม้แล้วพูดว่า "แม้ท่านขึ้นต้นไม้...ก็ไม่พ้น."

แล้วเอาลูกธนูแทงเท้าพระเถระ ท่านเสวยเวทนา จีวรของท่านหลุดลงมาคลุมร่างนายพราน พวกสุนัขเข้าไปในจีวรแล้วกัดนายพราน ด้วยสำคัญว่าเป็นพระเถระ ครั้นพวกมันรู้ว่า...เรากัดกินเจ้าของ...จึงพากันหนีไป

พระเถระสงสัยในศีลของตน จึงไปกราบทูลพระศาสดา. พระองค์ตรัสว่า "นายพรานนี้ก็ประทุษร้ายผู้ไม่ประทุษร้ายแม้ในกาลก่อน."

ดังนี้แล้วได้ตรัสพระธรรมเทศนานี้ว่า

"โย อปฺปทุฎฺฐสฺส นรสฺส ทุสฺสติ
สุทฺธสฺส โปสสฺส อนงฺคณสฺส
ตเมว พาลํ ปจฺเจติ ปาปํ
สุขุโม รโช ปฏิวาตํว ขิตฺโต."

แปลว่า บุคคลใด ย่อมประทุษร้ายต่อนรชนผู้ไม่ได้ประทุษร้าย
ผู้บริสุทธิ์ ผู้อันบุคคลพึงเลี้ยงดู ผู้ไม่มีกิเลสดุจเนิน
บาปย่อมกลับถึงบุคคลนั้นผู้เป็นพาลนั่นเอง
เหมือนธุลีอันละเอียดที่เขาซัดทวนลม ฉะนั้น ดังนี้ ฯ