[สุธรรม]

ถาม : จุดประสงค์ของเรือนจำก็คือ การปรับปรุงแก้ไขพฤติกรรมของนักโทษให้มีความประพฤติที่ดีขึ้น แต่เท่าที่ผ่านมา มีหลายคนที่แม้ว่าจะออกมาจากเรือนจำแแล้ว แต่ก็ไม่ได้มีพฤติกรรมที่ดีขึ้นมากนัก

จากเท่าที่ผมได้ทำการปล่อยปลามาเป็นเวลา ๔ - ๕ ปีแล้ว แรก ๆ ก็ปล่อยเดือนละครั้ง หลัง ๆ มา ก็ปล่อยสัปดาห์ละครั้ง ครั้งละ ๑๐๐ - ๒๐๐ บาท รู้สึกว่าตนเองเริ่มมีความรู้สึกสงสารคนอื่นและสัตว์อื่นมากกว่าเมื่อก่อนพอสมควร เมื่อก่อนถ้าเห็นสัตว์จำพวกงูถ้าอยู่ในบริเวณบ้าน ผมมักที่จะเข้าไปทำร้ายทันทีเพื่อไม่ให้คนอื่นโดนงูกัด แต่ถ้าเป็นตอนนี้ผมรู้สึกว่าไม่อยากทำร้ายงูสักเท่าไหร่ ถ้าเป็นไปได้ก็จะให้คนอื่น ๆ มาช่วยกันจับไปปล่อยแบบนี้จะดีกว่า
รู้สึกว่าตนเองมีความสงสารสัตว์อื่นและคนอื่นมากขึ้นหลังจากที่ได้ทำการปล่อยปลามาเป็นปี ๆ

ถ้าทางราชการหรือเรือนจำ ทำการให้เหล่านักโทษได้ปล่อยปลาหรือปล่อยสัตว์สักสัปดาห์ละครั้งกันทุกคน ไม่ว่าจะมากหรือน้อยก็ตาม แต่ให้พวกเขาได้ปล่อยสัตว์กันทุกสัปดาห์ แบบนี้จะเป็นการช่วยขัดเกลาจิตใจของเหล่านักโทษให้มีความเมตตามากขึ้นได้หรือไม่ ?
ตอบ : อย่าเอาตนเองเป็นบรรทัดฐานกับคนอื่น

ถาม : ในทางปฏิบัติแล้ว การที่จะทำแบบนี้ มีความเป็นไปได้มากน้อยเพียงใดครับ ?
ตอบ : ยื่นโครงการแล้วชี้แจง เพื่อเกลี้ยกล่อมผู้บังคับบัญชาแต่ละระดับชั้นให้เห็นด้วยและอนุมัติงบประมาณ โดยที่ไม่มีอะไรให้อ้างอิงถึงความสำเร็จ มีความเป็นไปได้แค่ไหนก็แค่นั้น..!