[เถรี]

ถาม : ระหว่างอุปาทานกับการคิดเอง จะพิจารณาว่าต่างกันอย่างไรครับ ?
ตอบ : อุปาทาน คุณเข้าใจว่าอะไร ? อุปาทาน คือ การยึดมั่นถือมั่นไปกับสิ่งที่เราได้รู้มา อันนั้นคืออุปาทาน ไม่ใช่คิดเอง

การคิดเองอาจจะเป็นจินตามยปัญญาก็ได้ จินตามยปัญญาเป็นปัญญาเกิดจากการคิด โดยที่อาศัยการอนุมานเอา จากประสบการณ์ต่าง ๆ ที่เราได้มา จะเป็นการได้เห็น ได้ยิน ได้ฟัง ได้ศึกษาก็ตาม

แต่ภาวนามยปัญญา เป็นการรู้แจ้งเห็นจริงในสิ่งที่ไม่สามารถจะเปลี่ยนแปลงได้อีกแล้ว อย่างเช่น รู้เห็นว่าทุกอย่างไม่เที่ยง ใครก็เถียงไม่ได้ รู้ว่าทุกอย่างเป็นทุกข์ ใครก็เถียงไม่ได้ รู้ว่าไม่มีอะไรเป็นเรา เป็นของเรา อย่างนี้เป็นต้น

ฉะนั้น..อุปาทานที่เราว่า เราเข้าใจรากศัพท์จริงไหม ? อุปาทาน คือการไปยึดของเก่าเป็นหลัก อย่างเช่นว่า พระอินทร์จะต้องเขียว ๆ ถ้าท่านมาในลักษณะอย่างอื่นที่ไม่เขียว เราก็คิดว่าไม่ใช่

ถาม : การยึดมั่นถือมั่นเป็นมิจฉาทิฏฐิหรือเปล่าครับ ?
ตอบ : ตราบใดที่ยังไม่เข้าถึงความเป็นอริยเจ้า ตราบนั้นยังมีความเป็นมิจฉาทิฏฐิอยู่

ฉะนั้น..คุณไม่ไปกังวลหรอก เป็นแทบทุกคน จะเป็นมากเป็นน้อยเท่านั้น ถ้าเป็นชนิดที่ไม่เชื่อพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ไปเลย ก็มิจฉาทิฏฐิแท้ ถ้าเชื่ออยู่บ้าง แต่ปฏิบัติไม่ได้ ก็ถือว่ามีส่วนของความเป็นมิจฉาทิฏฐิอยู่บ้าง