[เถรี]

การทำสมาธิภาวนา ลมหายใจเข้าออกสำคัญที่สุดอยู่ก็จริง แต่เมื่อไปถึงระยะหนึ่ง ลมหายใจจะเบาลง หรือหายไปเลย คำภาวนาบางทีก็ไม่มีเลย ส่วนใหญ่แล้วมักจะกลัวว่ามันไม่หายใจ จะทำให้ตาย แล้วไปตะเกียกตะกายรีบหายใจใหม่ อันนั้นทำให้เราเสียประโยชน์ เหมือนกับเราเริ่มเดินขึ้นบันไดไปแล้ว แล้วเกิดความกลัวไม่มั่นใจขึ้นมาก็ถอยขึ้นมาอยู่ในขั้นแรกใหม่ หาความก้าวหน้าในการปฏิบัติไม่ได้เสียที

ต่อไปถ้าอารมณ์ใจเป็นอย่างนี้ ให้กำหนดดู กำหนดรู้ไว้เฉย ๆ มันหายใจเบาลงให้รู้ว่าหายใจเบาลง มันไม่หายใจ ให้รู้ว่าไม่หายใจ มันภาวนา ให้รู้ว่ามันภาวนา มันหยุดภาวนาให้รู้ว่ามันหยุดภาวนา ถ้าเราตามดูอยู่แต่เพียงแค่นี้ โดยไม่ไปดิ้นรน กำลังใจจะก้าวสู่สมาธิขั้นสูงไปกว่านี้เรื่อย ๆ จนกระทั่งท้ายสุดก็จะสว่างโพลงเต็มที่อยู่เบื้องหน้า

ดังนั้นถ้าเราทำสมาธิไม่ก้าวหน้า นอกจากเราจะประคับประคอง รักษาอารมณ์ใจไม่เป็นแล้ว เราเองยังเผลอไปให้กับอารมณ์ต่าง ๆ ที่เข้ามา ด้วยความเป็นห่วงสภาพร่างกายนี้ โดยเฉพาะห่วงว่ามันจะตาย เมื่อเป็นดังนั้นความก้าวหน้านอกจากจะไม่มีแล้ว เรายังพาตัวเองถอยหลังไปสู่จุดเริ่มต้นอยู่ตลอดเวลา ดังนั้นเมื่อพวกเราปฏิบัติภาวนา ถ้าหากว่าเกิดอารมณ์ใจใด ๆ ขึ้น ให้แค่กำหนดรู้ไว้เฉยอย่าไปสนใจ