[ลัก...ยิ้ม]

การทอดอาลัยในชีวิตเป็นสักกายทิฏฐิ
จิตยังห่วงใยขันธ์ ๕ อยู่

สมเด็จองค์ปฐม ทรงมีพระเมตตาตรัสสอนเรื่องนี้ไว้ มีความสำคัญดังนี้

๑. “ที่เข้าใจว่าการทอดอาลัยในชีวิตคือ หมดกำลังใจที่จะต่อสู้กับกิเลสนั้น ถูกต้อง จุดนั้นแหละคือสักกายทิฏฐิ ยังมีความห่วงใยในชีวิต ซึ่งก็เป็นธรรมดาของผู้ที่ยังไม่เข้าถึงพระอรหันต์ แต่ก็มีความจำเป็นที่จักต้องซักซ้อมอารมณ์นี้เข้าไว้เหมือนกัน พระอรหันต์ท่านทรงเอาไว้ได้ตลอดเวลา อย่างพวกเจ้าก็พยายามวางทอดอาลัยในชีวิตชั่วคราว หรือชั่วขณะหนึ่ง ๆ ในขณะที่ระลึกขึ้นมาได้”

๒. “งานทางโลกทุกอย่างทำแล้วก็เป็นอย่างนี้แหละ คือทำแล้วมันก้าวไปหาความเสื่อมอยู่เสมอ ไม่มีอะไรเที่ยงแท้แน่นอน ชีวิตยังคงอยู่ก็แก้ไขปรับปรุงซ่อมแซมกันไป เหมือนกับการมีร่างกายก็ก้าวเข้าไปสู่ความเสื่อมตลอดเวลา ก็จักต้องหาอาหารและยารักษาโรคประทังชีวิตให้เป็นไปฉันใดก็ฉันนั้น อย่าทำจิตให้เศร้าหมองให้เห็นเป็นเรื่องธรรมดา แม้สิ่งที่ทำไปแล้วมันพังลงมาอีกสักกี่ครั้ง ก็ต้องเห็นเป็นเรื่องธรรมดา”

๓. “เมื่อมีอารมณ์จิตเฉื่อยชาก็ให้คอยดูแต่อารมณ์ อย่าให้กรรมอกุศลเกิดขึ้นกับจิตโดยเฉพาะอย่างยิ่งตัวหงุดหงิด ที่ไม่สามารถบังคับจิตให้เจริญพระกรรมฐานตามที่ต้องการได้ ต้องควบคุมดูอารมณ์จิตเข้าไว้ให้ดี บางครั้งก็ไม่พึงบังคับจิตให้มากจนเกินไป ปล่อยจิตให้เป็นอิสระบ้าง เพียงแต่ตามคอยดู อย่าให้จิตคิดชั่วก็แล้วกัน”