[เถรี]

จะทำอย่างไรเราถึงจะไม่ยึดมั่นถือมั่นว่าร่างกายนี้เป็นเราเป็นของเรา ? ก็ต้องมองเห็นให้ชัดเจนว่า อัตภาพร่างกายนี้ไม่มีอะไรเป็นเราเป็นของเรา ประกอบขึ้นมาจากธาตุ ๔ คือ ดิน น้ำ ไฟ ลม แยกออกมาแล้วก็ไม่มีอะไรหลงเหลือเป็นเราเป็นของเราเลย

ส่วนที่แข็ง เป็นแท่ง เป็นก้อน เป็นชิ้น เป็นอัน จับได้ต้องได้ ได้แก่ ผม ขน เล็บ ฟัน หนัง เนื้อ กระดูก เยื่อในกระดูก อวัยวะภายใน เช่น ตับ ไต ไส้ ปอด ม้าม หัวใจ กระเพาะอาหาร กระเพาะปัสสาวะ เป็นต้น สิ่งทั้งหลายเหล่านี้เป็นธาตุดิน แยกเอาไว้ส่วนหนึ่ง

ส่วนที่มีความชุ่มชื้น เอิบอาบ เคร่งตึง ไหลไปมา ก็คือธาตุน้ำ มีเลือด น้ำเหลือง น้ำหนอง น้ำตา น้ำลาย น้ำดี ไขมันเหลว ปัสสาวะ เหงื่อ แยกไว้อีกส่วนหนึ่ง

ส่วนที่พัดไปมาในร่างกาย หรือส่วนที่ค้างอยู่ตามช่องว่างของร่างกาย เรียกว่าธาตุลม มีลมหายใจเข้า ลมหายใจออก ลมที่ค้างอยู่ในช่องหู ช่องจมูก ลมที่ตกค้างอยู่ในท้องในไส้ ที่เรียกว่าแก๊ส ลมที่พัดขึ้นเบื้องบนสูง พัดลงเบื้องต่ำ พัดไปทั่วร่างกาย ที่เรียกว่าความดันโลหิต แยกไว้อีกส่วนหนึ่ง

ส่วนที่ร้อนให้ความอบอุ่นในร่างกาย คือธาตุไฟ มีไฟธาตุที่กระตุ้นให้ร่างกายนี้เจริญเติบโตขึ้น ไฟธาตุที่เผาผลาญให้ร่างกายนี้เสื่อมโทรมลง ไฟธาตุที่ช่วยสันดาปย่อยอาหารที่เรากินเข้าไป ไฟธาตุที่ทำให้เรากระวนกระวายยามเจ็บไข้ได้ป่วย แยกเอาไว้อีกส่วนหนึ่ง กองนี้คือดิน กองนี้คือน้ำ กองนี้คือลม กองนี้คือไฟ