[เถรี]

ดังนั้น..ไม่ว่าจะเป็นผู้ที่ปฏิบัติตามสายของเจโตวิมุตติหรือปัญญาวิมุตติก็ตาม ท้ายที่สุดแล้วย่อมต้องอาศัยกำลังของสมาธิและปัญญาควบคู่กันทั้งสิ้น

สายเจโตวิมุตติก็คลายกำลังใจออกมาใช้ปัญญาพิจารณา สายปัญญาวิมุตติเมื่อพิจารณาไปแล้ว สมาธิก็ทรงตัวขึ้นตามลำดับ จนถึงระดับที่ตนเองทำได้ ไม่ว่าจะเป็นปฐมฌานเพื่อใช้ตัดกิเลสในระดับโสดาบันกับสกิทาคามีก็ดี หรือว่าฌานสี่ที่ใช้ในการตัดกิเลสในระดับพระอนาคามีและพระอรหันต์ก็ตาม ล้วนแล้วแต่เป็นการปฏิบัติที่ทั้งสองสายจำเป็นต้องมีทั้งสิ้น จะปฏิบัติเฉพาะอย่างใดอย่างหนึ่งไม่ได้ ถึงปฏิบัติได้ โอกาสที่จะสำเร็จบรรลุมรรคผลตามที่ต้องการก็เป็นไปไม่ได้อีก เมื่อเป็นดังนี้ เราทุกคนจำเป็นต้องให้ความสำคัญกับลมหายใจเข้าออก ให้ความสำคัญกับการภาวนา

เมื่อตอนงานพุทธาภิเษกที่วัดเขาวง ในวันที่ ๓๐ เมษายนที่ผ่านมานั้น พระปัจเจกพุทธเจ้าได้ให้การแนะนำวิธีการภาวนาไว้ แต่เป็นที่น่าเสียดายว่า พวกเราเป็นจำนวนมากนั้น เมื่อภาวนาไปถึงระดับที่คำภาวนาหายไป ลมหายใจเข้าออกเบาลงจนจับไม่ติด เราก็เกรงว่าจะไม่ได้จับคำภาวนา ไม่ได้จับลมหายใจเข้าออก ก็ถอยกำลังใจออกภาวนาและจับลมหายใจใหม่ การที่เราปฏิบัติโดยไม่เข้าใจว่าต้องทำอย่างไรในลักษณะนี้ ก็ทำให้เราต้องเสียโอกาส เพราะว่าแทนที่สมาธิจะทรงตัวสูงขึ้น ก็กลายเป็นย้อนรอยถอยหลังกลับมา สู่การภาวนาที่เป็นขั้นต้นใหม่ ท่านทั้งหลายจึงจำเป็นต้องซ้อมสมาธิในแต่ละระดับให้เกิดความชำนาญ เพื่อถึงเวลาต้องการเมื่อไรจะได้ใช้งานได้เมื่อนั้น

สำหรับตอนนี้ก็ขอให้ท่านทั้งหลายกำหนดรู้ลมหายใจเข้า ลมหายใจออก ตลอดจนคำภาวนาหรือภาพพระของเราตามอัธยาศัย จนกว่าท่านจะได้ยินสัญญาณบอกหมดเวลา


พระครูธรรมธรเล็ก สุธมฺมปญฺโญ
เทศน์ช่วงทำกรรมฐาน ณ บ้านอนุสาวรีย์
วันจันทร์ที่ ๓ พฤษภาคม ๒๕๕๓