[ตัวเล็ก]

พุทธคุณ ๙ (คุณความดีของพระพุทธเจ้า)

๑. อรหํ เป็นพระอรหันต์ หมายถึง พระองค์เป็นผู้บริสุทธิ์ ปราศจากกิเลส เป็นผู้ควรแก่การสั่งสอนผู้อื่น ควรแก่การได้รับความเคารพบูชา

๒. สมฺมาสมฺพุทฺโธ เป็นผู้ตรัสรู้เองโดยชอบ หมายถึง ตรัสรู้อริยสัจได้ด้วยพระองค์เอง

๓. วิชฺชาจรณสมฺปนฺโน เป็นผู้ถึงพร้อมด้วยวิชชาและจรณะ หมายถึง เป็นผู้ถึงพร้อมด้วยวิชชาความรู้และจรณะความประพฤติ

๔. สุคโต เป็นเสด็จไปดีแล้ว หมายถึง พระองค์ทรงดำเนินพุทธจริยาให้เกิดผลประโยชน์แก่สรรพสัตว์ด้วยดี และแม้ปรินิพพานแล้วก็ได้ประดิษฐานพระพุทธศาสนาไว้เป็นประโยชน์แก่มหาชนสืบมา

๕. โลกวิทู เป็นผู้รู้แจ้งโลก หมายถึง ทรงทราบสภาวะอันเป็นความจริงของสิ่งทั้งปวง

๖. อนุตฺตโร ปุริสทมฺมสารถิ เป็นสารถีฝึกบุรุษ ไม่มีใครยิ่งกว่า หมายถึง เป็นผู้ฝึกคนอื่นได้ดีเยี่ยม ไม่มีผู้ใดเทียบเท่า ไม่ว่าผู้นั้นจะเป็นใคร สอนตั้งแต่มหาโจร คนสามัญ เจ้าลัทธิศาสนา จนถึงกษัตริย์

๗. สตฺถา เทวมนุสฺสานํ เป็นศาสดาของเทวดาและมนุษย์ทั้งหลาย หมายถึง ทรงเป็นครูสอนทั้งเทวดาและมนุษย์ให้บรรลุคุณธรรม

๘. พุทฺโธ เป็นผู้ตื่นและเบิกบานแล้ว หมายถึงทรงเป็นผู้ตื่นจากการปฏิบัติที่นับถือกันมาแบบผิด ๆ

๙. ภควา ทรงเป็นผู้มีโชค หมายถึง ไม่ว่าพระองค์จะทำอะไรก็ตาม ล้วนแต่ประสบผลสำเร็จทุกประการ เช่น ทรงหวังโพธิญาณก็สำเร็จ แม้ถึงมีผู้คิดร้ายก็ไม่อาจทำอันตรายได้

พระพุทธคุณทั้ง ๙ ประการนี้ เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า นวารหาทิคุณ