[เถรี]

ถ้าเอาภาษาตระกูลไต คำว่า ไต หรือว่า ไท ตามสำนวนนี้ แปลความได้ ๒ อย่าง อย่างแรกคำว่า ไท ที่พวกเราคุ้นเคยก็คือความเป็นอิสระ อย่างที่สอง คำว่า ไท แปลว่า คน อย่างเช่นว่าถ้าเราไปยูนนาน ไปคุยกับชาวจ้วง เขาจะถามว่า "เจ้าเป็นไทบ้านได๋ ?" ก็คือคุณเป็นคนบ้านไหน ? ถ้าหากว่าเป็นที่วัดนี่ ก็ต้องบอกว่า "ไทท่าขนุน" ก็คือเป็นคนบ้านท่าขนุน

ทำไมถึงเป็นเช่นนั้น ? คำถามว่า "เจ้าเป็นไทบ้านไหน ?" หรือ "เจ้าเป็นไทหรือเปล่า ?" เขาไม่ได้ถามว่า "เราเป็นทาสหรือเปล่า ?" แต่เขาถามว่า "เราเป็นคนหรือเปล่า ?" เนื่องเพราะว่าสมัยก่อนด้วยสภาพจิตของคนที่กิเลสยังเบาบางอยู่ ทำให้มีความเป็นทิพย์เป็นปกติ ก็เลยเห็นผีเห็นเทวดาเป็นปกติ แล้วท้ายที่สุดก็โดนผีหลอกโดนเทวดาต้มกันให้เปื่อย จึงต้องถามก่อนว่า "เป็นคนหรือเปล่า ?"

ภาษาตระกูลไต ถ้าหากว่านับแล้วก็มีกระจัดกระจายอยู่ทั่วไปตั้งแต่เชิงเขาหิมาลัยลงมา ทางด้านประเทศจีนก็ไล่ตั้งแต่ทางด้านมองโกเลียลงมา เพียงแต่ว่าพอห่างกันไปแล้ว บางทีก็ฟังกันไม่รู้เรื่อง ภาษาตระกูลไตที่ใกล้เคียงกับเรามากส่วนใหญ่ก็จะเป็นไทไต้คง, ไทขึนที่เราเรียกว่าไทเขิน, ไทลื้อ

พี่น้องไทยอีสานน่าสงสารมาก ไปกรุงเทพฯ พวกก็เรียกว่า "ไอ้ลาว" พอข้ามโขงไปฝั่งลาวเขาก็เรียก "ไอ้ไทย" ตกลงสำหรับพี่น้องอีสาน "กูเป็นชาติไหนกันแน่วะ!?"

เมื่อครั้งที่ไปลาวไม่กี่วัน อาตมาก็ต้องไปแปลภาษาลาวเป็นไทยให้คนอื่นที่ไปด้วยกันฟัง เพราะว่าคนไทยไม่เคยชิน ฟังไม่รู้เรื่อง อย่างพวกเราใช้ "ครับ" ใช้ "ค่ะ" ส่วนทางลาวจะหญิงหรือจะชายเขาใช้ "โดย" "โดยข้อยน่อย" แล้วคนลาวจะออกเสียงตัว ด.เด็ก กับ ล.ลิง กลับข้างกัน ทำให้เราฟังเสียง ล.ลิง เป็น ด.เด็ก ออกจะงง ๆ อยู่เหมือนกัน

หลายอย่างบ้านเขาเรียกอย่างหนึ่ง บ้านเราเรียกอีกอย่างหนึ่ง พอขึ้นรถทัวร์พวกไกด์เขาก็แจก "ผ้าอนามัย" ให้ทั้งผู้หญิงและผู้ชาย คนไทยได้ยินก็สะดุ้งโหยง ผ้าอนามัยของเขาคือผ้าเย็น ถ้าเป็นผู้ชายไปอยู่ประเทศลาวจะโชคดีที่มีโอกาสใช้ผ้าอนามัย อยู่ประเทศไทยไม่มีโอกาสได้ใช้หรอก..!

เดี๋ยวพวกเราบวชเนกขัมมะกันเรียบร้อยแล้ว จะได้เข้าสู่การทำบุญวันมาฆบูชาของเรา