[เถรี]

ถาม : (ไม่ชัด).... หนูข้องใจมากเลย ?
ตอบ : ไม่มีประโยชน์ที่จะถามกัน เพราะเป็นไปตามระดับปัญญา ถ้าคนที่มีปัญญาสูง มีภูมิธรรมสูง ก็ตีความสูง คนที่ภูมิธรรมต่ำ มีปัญญาต่ำ ก็ตีความต่ำ ขึ้นอยู่กับระดับปัญญาของคน เราไม่สามารถไปจำกัดว่าเขาอยู่ระดับไหน

แบบเดียวกับที่นิทานเซ็นเล่าว่า มีเจ้าอาวาสท่านหนึ่งที่เก่งธรรมะมาก เขามีกติกาว่า ถ้ามีคนมาถามคำถามก็ต้องตอบ ถ้าสู้เขาไม่ได้ก็ต้องสละวัดให้เขา วันนั้นน้องชายเจ้าอาวาสมาเยี่ยม เจ้าอาวาสก็เห็นว่าไหน ๆ น้องชายมาเยี่ยมแล้ว ก็เฝ้าวัดแทนชั่วคราว ตนเองจะได้ไปเยี่ยมครอบครัวบ้าง..แล้วก็ไป น้องชายเจ้าอาวาสนั่นเป็นคนตาบอดข้างหนึ่ง

พอพี่ชายเดินทางไปได้ไม่กี่วัน ก็มีพระขอเข้ามาเพื่อถามปัญหาธรรม ด้วยความที่ตัวเองดูแลวัดอยู่ก็ต้องยอมต้อนรับเขา พอเขามาถึง เขาก็ยกมือขึ้นนิ้วหนึ่ง น้องชายเจ้าอาวาสก็ยกสองนิ้ว เขาก็ยกมาสามนิ้ว น้องชายเจ้าอาวาสก็กำมือให้ เขาตีความเสร็จสรรพ ก็กราบลาและกลับไป พอลงจากเขาไปเจอพี่ชายที่เป็นเจ้าอาวาสผ่านมาพอดี พระพี่ชายถามว่า "ขึ้นไปทำธุระอะไร ?" พระอาคันตุกะบอกว่า "ผมมาถามปัญหาเซ็น พระตาเดียวที่อยู่ในวัดมีปัญญาลึกล้ำมาก ผมจึงยอมแพ้ ต้องกลับลงมา"

เจ้าอาวาสก็แปลกใจ พระน้องชายตนเองไม่เป็นมวยอะไรสักอย่าง แต่ทำไมถึงมีปัญญาลึกในเรื่องของเซ็น จึงถามว่า "คุณถามว่าอะไร ?" พระอาคันตุกะบอกว่า "ผมยกนิ้วขึ้นมานิ้วเดียว แปลว่า สรรพสิ่งล้วนเป็นหนึ่ง พระรูปนั้นยกมาสองนิ้ว แปลว่า มีหนึ่งก็ต้องมีสอง ผมยกสามนิ้วบอกว่า มีสองก็ต้องไม่เกินสาม เพราะทุกอย่างอยู่ในไตรลักษณ์ ท่านก็กำมือเป็นกำปั้น แปลว่าทุกอย่างล้วนแล้วแต่อนัตตา คือเป็นศูนย์
ผมแพ้..ผมก็เลยต้องกลับลงมา" เจ้าอาวาสท่านฟังแล้วก็ยังงง ๆ อยู่

พอกลับไปเจอพระน้องชายกำลังเดินงุ่นง่านอยู่หน้าโบสถ์ จึงถามว่า "มีคนถามปัญหาใช่หรือไม่ ?" พระน้องชายบอกว่า "ใช่..ไอ้นี่เสียมารยาทมาก พอมาถึงก็ยกนิ้วหนึ่งนิ้ว บอกว่าผมมีตาข้างเดียว ผมโมโหก็อุตส่าห์รักษามารยาท ยกสองนิ้วบอกไปว่า เอ็งโชคดีที่มีสองตา เขายังเยาะเย้ยผมอีกด้วยการยกสามนิ้วว่า รวมกันสองคนก็มีแค่สามตาเท่านั้น ผมยกกำปั้นจะต่อยหน้า เขาดันกราบผม ผมยังงง ๆ อยู่เขาก็ไปแล้ว"

คราวนี้เข้าใจหรือยังว่าธรรมะเป็นไปตามระดับปัญญาคน ฉะนั้น..จะไปบอกว่าเขาทำถึงไหน ตอบไม่ได้หรอก ขึ้นอยู่กับปัญญาของคนนั้น แปลว่าเราอย่าไปยกกำปั้นใส่หน้าใครก็พอ..!