[เถรี]

ในเรื่องของความตายนั้น เป็นเครื่องช่วยไม่ให้พวกเราประมาท เมื่อรู้ว่าความตายจะมาถึง ด้วยความที่เกรงว่าอาจจะต้องตกอยู่ภพภูมิที่ไม่ดี เราก็จะได้เร่งทำความดีให้มากเข้าไว้ ความดีทั้งหลายที่ต้องทำ ก็ไม่ได้พ้นจากศีล จากสมาธิ จากปัญญาเลย

ดังนั้น..ถ้าหากว่ามีความกลัวตายเกิดขึ้น ถ้าเราเข้าใจในความเป็นจริงแล้ว เราก็จะเห็นว่าความตายไม่ได้น่ากลัว แต่ความเกิดจึงเป็นสิ่งที่น่ากลัว เพราะว่าเมื่อเกิดมาแล้ว ก็ต้องเผชิญอยู่กับความทุกข์อยู่ตลอดเวลา ตราบใดที่ยังเวียนตายเวียนเกิดอยู่ ก็จะมีแต่ความทุกข์เป็นปกติ

ดังนั้น..การเกิดจึงเป็นเรื่องที่น่ากลัวกว่าความตาย ในเมื่อเรายังกลัวความตายอยู่ ก็ต้องเร่งสั่งสมความดีของเรา ความดีเบื้องต้นคือศีล จำเป็นที่จะต้องระมัดระวังรักษา ให้ทุกสิกขาบทบริสุทธิ์บริบูรณ์ ความดีเบื้องกลางคือสมาธิ ต้องทำกำลังใจให้มั่นคง มีสิ่งใดสิ่งหนึ่งในหลักธรรมขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเป็นเครื่องยึดเกาะ อย่างเช่นลมหายใจเข้าออกก็ดี คำภาวนาตามกองกรรมฐานก็ดี ภาพพระของเราก็ดี เป็นต้น

ความดีของการเจริญภาวนาก็คือ มีปัญญา รู้จักแยกแยะ ให้เห็นสภาพความเป็นจริงร่างกายของเรา ไม่ว่าจะเป็นคน เป็นสัตว์ก็ตาม ก็มีความเกิดขึ้นในเบื้องต้น มีความเปลี่ยนแปลงแปรปรวนไปในท่ามกลาง สลายตัวไปในที่สุด ระหว่างที่ดำรงชีวิตอยู่ก็มีแต่ความทุกข์ ท้ายสุดก็ไม่มีอะไรเหลือเป็นเรา เป็นของเราได้

ถ้าหากว่าเราระลึกถึงความตายเป็นปกติ มีความไม่ประมาท ตั้งใจปฏิบัติในศีล สมาธิ ปัญญา การก้าวถึงความเป็นพระอริยเจ้าก็ไม่ใช่ของยาก เนื่องจากพระอริยเจ้าระดับต้นได้แก่พระโสดาบัน ระลึกถึงความตาย โดยรู้ตัวอยู่เสมอว่าชีวิตนี้ต้องตาย เมื่อรู้ตัวอยู่เสมอว่าต้องตายก็เร่งทำความดีของตนเอาไว้

ดังนั้น..การที่เรารู้ตัวว่าจะต้องตายก็ดี การพิจารณามรณานุสติ คือ ระลึกถึงความตายก็ดี ถือว่าเป็นกำลังใจเบื้องต้นที่จะยึดเกาะความดีได้แน่นแฟ้นยิ่งขึ้น เพราะส่วนใหญ่แล้วเกรงว่าจะตายลงสู่ทุคติ เราจะเห็นว่าจริง ๆ ความตายของเป็นดี เพียงแต่เราจะรู้จักนำของดีนั้นมาใช้หรือเปล่าเท่านั้นเอง

ความตายนั้นที่จริงแล้วอยู่กับเราทุกลมหายใจเข้าออก หายใจเข้าไม่หายใจออกก็ตายแล้ว หายใจออกถ้าไม่หายใจเข้าก็ตายแล้ว เมื่อเป็นดังนี้ก็จะเห็นว่าความตายใกล้ชิดกับเราเป็นอย่างยิ่ง