[เถรี]

ในส่วนนี้เราจะเห็นได้ว่า ท้ายสุดเราก็ต้องกลับมาใช้ปัญญาพิจารณา คราวนี้การที่เราจะใช้ปัญญาพิจารณาอย่างเดียวนั้น ไม่มีความมั่นคงแน่นอน เพราะว่าลำพังปัญญาเปรียบเหมือนอาวุธที่มีความคม ถ้าไม่มีกำลัง เราก็จะยกอาวุธไม่ขึ้น สมถภาวนาเปรียบเหมือนการเพาะกำลัง พอแข็งแรงแล้ว แต่ถ้าไม่มีอาวุธ จะตัดจะฟันอะไรก็ลำบาก จึงต้องปฏิบัติทั้งสองอย่างควบกัน คือภาวนาจนกำลังใจทรงตัวแล้วมาพิจารณา พอพิจารณาไป สมาธิจะเริ่มทรงตัวเองโดยอัตโนมัติ เราก็มาภาวนาต่อ

ดังนั้น..ที่ท่านทั้งหลายบอกว่า สุกขวิปัสสโกนั้น ไม่มีคุณวิเศษอะไรเลยนั้นไม่ใช่ การเข้าถึงความเป็นพระอริยเจ้านั้น ถือเป็นคุณวิเศษสูงสุดในพระพุทธศาสนาอยู่แล้ว อีกส่วนหนึ่งก็คือสมาธิจิตที่สามารถเข้าถึงฌานสมาบัติได้ แต่เป็นการเข้าถึงโดยที่ท่านไม่รู้ตัว เพราะว่าพิจารณาธรรมไปเรื่อย ๆ สมาธิจิตก็ดิ่งลึกไปตามลำดับ ทรงเป็นฌานโดยที่ตัวท่านก็ไม่เข้าใจ ยิ่งทรงฌานได้สูงมากเท่าไร โอกาสตัดละเป็นพระอริยเจ้าก็มีมากขึ้นเท่านั้น

ดังนั้น..ในส่วนของสมถกรรมฐานและวิปัสสนากรรมฐาน เราจึงต้องทำควบกัน สลับกันไปสลับกันมา เพื่อให้เรามีกำลังและมีปัญญาในการใช้ตัดละกิเลส ถ้าหากว่าทำดี ทำถูก ก็เข้าถึงความเป็นพระอริยเจ้าได้ง่าย แต่ถ้าหากว่าเน้นในเรื่องของสมถภาวนาอย่างเดียว หวังบรรลุโดยเจโตวิมุตติ ก็แปลว่าต้องกดกิเลสนิ่งสนิทเป็นระยะเวลาที่ยาวนานมาก เหมือนกับใช้ของหนักทับหญ้าเอาไว้ ต้องทับให้นานพอ หญ้าถึงจะตายได้ เป็นต้น

ดังนั้น..เรื่องของเจโตวิมุตติจึงกล่าวได้ว่าเป็นความประมาทอย่างหนึ่งของนักปฏิบัติ ควรจะใช้ปัญญาพิจารณาให้มากขึ้น เพื่อจะได้มรรคได้ผลตามวาสนาบารมีของเรา

ลำดับต่อไปก็ขอให้ทุกท่านตั้งใจภาวนาและพิจารณาตามอัธยาศัย จนกว่าจะได้รับสัญญาณบอกว่าหมดเวลา


พระครูวิลาศกาญจนธรรม, ดร.
เทศน์ช่วงทำกรรมฐาน ณ บ้านเติมบุญ
วันอาทิตย์ที่ ๒ มิถุนายน ๒๕๖๒
(ถอดจากเสียงเป็นอักษร โดย นายกระรอก)