[เถรี]

ถาม : หลวงพ่อคะ เวลาเข้าฌานสี่ เมื่อคลายกำลังออกมา อารมณ์ยังเป็นฌานสี่อยู่หรือเปล่าคะ ?
ตอบ : ถ้าหากว่าเป็นฌานใช้งาน กำลังของฌานสี่ยังคุมอยู่ก็เป็น

คราวนี้สำคัญตรงที่ว่าเราจะทรงอารมณ์ปัจจุบันตอนนั้นให้อยู่ในระดับไหน ถ้าหากเราทรงอยู่ปฐมฌาน...ความนิ่งของใจก็เท่ากับฌานสี่ แต่ถ้าไม่ใช่ฌานใช้งาน คลายออกมาเท่าไหร่ก็เหลือแค่ระดับนั้น

ถาม : แล้วเป็นไปได้ไหมว่า ถ้าเรารักษาอารมณ์ฌาน ไม่ว่าจะเป็นฌานใดก็ตาม ให้อยู่นาน ๆ แล้วจะทำให้ครั้งต่อ ๆ ไปเราเข้าฌานนั้นได้ง่ายขึ้น
ตอบ : ถ้ารักษาต่อเนื่องได้ก็จะเข้าได้ง่ายขึ้น ถ้ารักษาต่อเนื่องไม่ได้ทีนี้ก็ลำบาก สำคัญตรงที่ต้องซักซ้อมการเข้าออกฌานให้คล่องตัว ถ้าแบบนั้นจะเข้าเมื่อไร จะออกเมื่อไรก็ได้

ถาม : เวลาที่พิจารณาไปลงตรงไตรลักษณ์ อย่างอนิจจัง ซึ่งเป็นตัววิปัสสนา พอพิจารณาไปแล้วกลายเป็นอารมณ์ฌาน ตรงนี้เป็นไปได้หรือคะ ?
ตอบ : จริง ๆ แล้วกำลังฌานยังเหมือนเดิม เพียงแต่ว่าสมาธิจิตของเราที่ใช้ในด้านวิปัสสนา....ถ้าเห็นแล้วยอมรับ...กำลังฌานก็จะช่วยในการตัดกิเลสได้ แล้วขณะเดียวกันถ้าหากว่าเราพิจารณาไปเรื่อย ๆ แล้ว จิตดิ่งลึกทรงตัวจริง ๆ ก็สามารถกลายเป็นฌานได้เช่นกัน