[เถรี]

ถ้าจิตใจของเรามีการตั้งสติระมัดระวัง รักษาศีลเป็นปกติ สมาธิก็จะทรงตัวได้ง่าย ถ้าสมาธิทรงตัว รัก โลภ โกรธ หลง ที่บังหน้าเราก็โดนกวาดทิ้งไป โดนกดทับเอาไว้ สภาพจิตก็กลับมาผ่องใสชั่วคราว เราก็ต้องรีบใช้ปัญญาพิจารณาให้เห็นว่า สภาพตัวเราก็ดี คนอื่นก็ดี สัตว์อื่นก็ดี วัตถุทั้งหมดก็ดี มีแต่การเกิดขึ้นในเบื้องต้น เปลี่ยนแปลงในท่ามกลาง สลายไปในที่สุด หาสาระแก่นสารอะไรไม่ได้

ระหว่างที่ดำรงชีวิตอยู่ก็มีแต่ความทุกข์ ท้ายที่สุดก็ไม่มีอะไรหลงเหลือเป็นเรา เป็นของเรา เสื่อมสลายตายพัง กลายเป็นสมบัติโลกคือ ดิน น้ำ ไฟ ลม ไปหมด ในเมื่อไม่มีอะไรเป็นเรา เป็นของเราเลย อยู่ก็เต็มไปด้วยความทุกข์ แบกแต่ความทุกข์ แล้วเรายังจะต้องการร่างกายนี้ไปทำไม ?

ถ้าสามารถถอนจิตจากตรงจุดนี้ได้ ถ้าร่างกายของเรายังไม่ต้องการแล้ว ร่างกายของใคร ๆ เราก็ไม่ต้องการ ถึงเวลานั้นเหมือนอย่างกับว่าเราพลิกโลกตีลังกากลับข้าง สิ่งที่เคยเห็นว่าดีก็กลายเป็นไม่ดี สิ่งที่เห็นว่าไม่ดีก็กลายเป็นดี จะตรงกันข้ามกันไปหมด แล้วท้ายที่สุดสิ่งที่น่ารักน่าใคร่ของคนอื่น เราก็ไม่เห็นประโยชน์ ไม่เห็นจะยินดีอยากได้ใคร่มีกับใคร ก็สามารถที่ถอนจิตตัวเองให้หลุดพ้นจากกองทุกข์ ก้าวเข้าสู่พระนิพพานได้

การปฏิบัติธรรมจึงต้องอาศัย ศีล สมาธิ ปัญญา ศีลควบคุมกาย วาจา ใจของเราให้อยู่ในกรอบ ทำให้สมาธิทรงตัวตั้งมั่น เมื่อสมาธิทรงตัวตั้งมั่นสร้างปัญญาให้เกิด ปัญญาเกิดก็ไปคุมศีล คุมสมาธิอีกที ไล่ไปอย่างนี้เรื่อยเหมือนกับไขน็อต ถึงเวลาไขไปน็อตก็ถึงที่สุดเอง ทุกท่านเมื่อเข้ามาปฏิบัติแล้วควรจะทุ่มเทให้เต็มที่ โดยเฉพาะรุ่นนี้ถือว่าตั้งแต่จัดปฏิบัติมา มีคนน้อยที่สุดเท่าที่เคยเจอ เพราะเป็นเวลาทำงานไป ๓ วัน แต่ว่าพวกเราอุตส่าห์สละเวลามาแล้ว ก็ควรที่จะทุ่มเทให้กับการปฏิบัติ ให้สมกับที่สละเวลาที่มีค่าของเรามา