[ป้านุช]

เมื่อกฎแห่งกรรมทำงาน
ไม่ว่าเราจะอยู่ในน้ำ อยู่ในถ้ำ อยู่ใต้ดิน หรือเหาะอยู่กลางอากาศ เราก็ไม่อาจหลบหลีกผลของกรรมนั้นไปได้
และไม่มีใครจะสามารถช่วยเราให้รอดพ้นจากผลของกรรมได้เช่นเดียวกัน

ถ้าเราทำกรรมดีจิตของเราจะแจ่มใส สิ่งที่เราจะได้รับตามมาคือความสุขใจสบายใจ
แต่ถ้าเราทำกรรมไม่ดี เป็นโทษ เบียดเบียนผู้อื่น ไม่ว่าเราจะตั้งใจหรือไม่ก็ตาม เราก็จะทุกข์ใจ ไม่สบายใจ
แม้ว่าคนอื่นจะยังไม่รู้และยังไม่ได้รับผลในสิ่งที่เราทำ แต่เราเองจะรู้อยู่ตลอดเวลาว่าเราได้ทำอะไรลงไป

ฉะนั้นสิ่งที่เราทำไปนั้นได้ส่งผลให้เราเป็นคนแรก ก่อนที่จะส่งผลไปยังคนอื่น
ผู้ที่ทำกรรมดีก็จะมุ่งที่จะสะสมกรรมดีต่อไปเรื่อย ๆ เพราะรู้ว่าจะได้พบความสุขเป็นผลตอบแทน

สำหรับผู้ที่เพลิดเพลินกับกิเลส ติดใจอยู่กับการทำความชั่วเพื่อสนองกิเลส
ก็จะทำให้เราเป็นผู้ที่มีลักษณะของกิเลสนั้น ๆ สะสมอยู่ในจิตส่วนลึก
เช่นคนที่สะสมความโลภ เห็นอะไรก็อยากได้ ไม่รู้จักประมาณ ไม่มีคำว่า “พอ”
จนสามารถทำความชั่วทุกอย่างได้เพื่อสนองความต้องการของตัวเอง

ส่วนคนที่สะสมความโกรธ เมื่อเป็นมากขึ้นสิ่งใดที่มาขัดหูขัดตา ก็จะขัดใจไปด้วย
และที่สุดก็จะใช้กำลังเพื่อให้สิ่งที่มาขัดหูขัดตานั้นราบเรียบไป

และที่สำคัญที่สุดคือ ความหลงซึ่งเป็นกิเลสอย่างละเอียด ทำให้สัตว์ทั้งหลายต้องเวียนเกิดเวียนตายไม่รู้สิ้นสุด

เหล่าพระสาวกที่ได้บรรลุพระอรหันต์แล้ว และสามารถระลึกชาติได้
บางท่านกล่าวว่าในภพก่อนที่ท่านได้ฟังพระธรรมนั้น ท่านผ่านมาและฟังธรรมอย่างเดียวเท่านั้น
เมื่อฟังเสร็จก็กลับไป เมื่อเวลาใกล้ตายท่านนึกได้ว่าเคยฟังธรรม
แม้จะไม่เข้าใจในธรรมนั้น ก็ทำให้ท่านไม่เคยไปทุคติ (ดิรัจฉาน เปรต อสุรกาย สัตว์นรก)เลย
ทั้งนี้เพราะกรรมดีที่ได้ทำ (ฟังพระธรรม)

ต่อมาเมื่อท่านได้มาเกิดในสมัยพระพุทธเจ้าองค์ปัจจุบันคือ พระโคดมพุทธเจ้า
ท่านได้ฟังพระธรรมบทเดิมที่เคยฟังในภพก่อน ก็สามารถทำให้ท่านสามารถบรรลุพระอรหันต์ได้อย่างรวดเร็ว

นี่เป็นเพราะท่านได้เก็บสะสมบทพระธรรมนั้น ๆ ไว้ภายในจิตใจ โดยที่ท่านเองก็ไม่รู้ตัว
พระพุทธองค์จะเรียกว่า “จริต” ซึ่งแต่ละคนจะมีต่างกัน ทำให้บรรลุธรรมของแต่ละคนก็ต่างกันไปด้วย