[เถรี]

ดังนั้น...ในเมื่อไม่สามารถพิจารณาอสุภกรรมฐานได้ ก็ต้องมาดูในส่วนของกายคตาสติ หรือว่าย้อนกลับมาหาตจปัญจกกัมมัฏฐาน องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าให้พินิจพิจารณาจนเห็นจริง ว่าสิ่งทั้งหลายเหล่านี้มีความสกปรกเป็นปกติ มีความเปลี่ยนแปลงเป็นปกติ ถึงเวลาเส้นผมก็เปลี่ยนสี จากสีดำเป็นสีเทา จากสีเทาเป็นสีขาว ไม่ว่าจะเป็นสีดำ สีเทา สีขาว ก็มีหมดอายุหลุดร่วงไปเป็นปกติ

เส้นขนก็เช่นกัน เล็บก็งอกยาวมาอยู่ตลอดเวลา ต้องคอยตัด ต้องคอยดูแล ฟันก็ต้องคอยขัดสี ต้องคอยแปรง แล้วก็ต้องมีหลุดมีร่วงไปตามอายุขัย ผิวหนังนอกจากต้องคอยดูแล อาบน้ำขัดสีทำความสะอาดอยู่เสมอ แล้ว ก็ยังเหี่ยวยังย่นไป ทั้ง ๆ ที่เราพยายามจะใช้ครีม ใช้น้ำมันทาผิว เพื่อชะลออายุไว้ ก็ไม่สามารถที่จะดำรงอยู่ได้อย่างที่เราต้องการ

ถ้าหากว่าเรามีกำลังใจฝืนความเป็นธรรมชาติ พยายามที่จะให้ตั้งอยู่เป็นปกติ เราก็จะมีแต่ความทุกข์ เพราะว่าความไม่พอใจเกิดขึ้น