[เถรี]

ถาม : หนูพยายามมองตัวเองว่ายังห่วย ซึ่งมันก็ยังห่วยอยู่ แต่บางอารมณ์ก็ดันไปเปรียบเทียบว่าคนอื่นว่าเขาแย่กว่าเรา อะไรอย่างนี้
ตอบ : นั่นเรื่องปกติ ตราบใดที่ยังมีสักกายทิฏฐิ ยังมีมานะอยู่ เจ้าสองตัวนี้มันจะทำให้เราเผลอคิดว่าตัวเองดีกว่าคนอื่นเขา

ถาม : แล้วพวกนี้ถ้าเราไม่ไปตัดอะไร มันจะใหญ่ขึ้นเรื่อย ๆ หรือเปล่าคะ ?
ตอบ : สิ่งที่เราทำอยู่มันเป็นการตัด อย่างเช่นว่าเราฝึกสมาธิอยู่ตรงเฉพาะหน้า มันก็ไม่สามารถจะโตต่อไปได้ ถ้ามีปัญญาก็ไปค่อยตัดไปละมันได้ แล้วเดี๋ยวมันก็จะหมดสภาพของมัน ตอนนี้ตัดกิ่งใหญ่ไม่ได้ ตัดกิ่งเล็ก ๆ เท่าไม้จิ้มฟันไปก่อน แล้วค่อยตัดกิ่งใหญ่ ๆ อย่างลูกของเรา

ถาม : หลัง ๆ พอภาวนากำลังจะสงบ มันกลายเป็นมีกิเลสระหว่างวันโผล่ขึ้นมาให้เห็นอย่างชัด ๆ เลย อย่างนี้ฟุ้งซ่านหรือเปล่าคะ ?
ตอบ : ไม่เรียกว่าฟุ้ง มันเป็นช่วงที่จิตกำลังจะสงบ จะเริ่มเข้าสู่อารมณ์ของอุปจารสมาธิ ช่วงนั้นกิเลสจะแทรกได้เต็ม ๆ ถ้าเป็นอุปจารฌานหรือปฐมฌานมันจะแทรกไม่ได้ ในเมื่อเราเผลอ เปิดโอกาสให้มันแทรกเข้ามาก็เป็นเรื่องดี เราจะได้ดู

ถ้าหากว่าเป็นมหาสติปัฏฐานสูตร ช่วงทันทีที่กิเลสมันโผล่ จังหวะนั้นเป็นช่วงจิตในจิต คือรู้เท่าทันอาการมัน เห็นหน้าของมัน แล้วก็พิจารณาต่อไปเลยว่ามันเป็นรัก โลภ โกรธ หลงอย่างไร ก็จะเป็นธรรมในธรรม รู้ทันแล้ววาง....รู้ทันแล้ววาง อย่าไปปรุงไปแต่ง ไปตามมัน เราเป็นแค่คนดูเฉย ๆ อย่าไปเป็นคนเล่น ถ้าหากว่าเป็นอย่างนั้น เดี๋ยวกิเลสมันก็พัง เพราะว่าเราไม่ไปปรุงไปแต่ง ไม่ไปต่อเติมเสริมความ มันเหมือนกับไฟลุกขึ้นมา พอไม่มีเชื้อมันก็จะดับ แต่ถ้าเราไปปรุงไปเติมไปแต่ง ไปเสริมความให้มัน มันมีเชื้อเข้า คราวนี้ก็จะลุกลามไปเรื่อย อย่างเช่นเราไปคิดต่อว่า คนนั้นไม่ดีกับเราอย่างนั้น คนนี้ไม่ดีกับเราอย่างนี้ มันเป็นอย่างนั้น มันเป็นอย่างนี้ คราวหน้าเราจะเอาคืนบ้าง คราวนี้ไปกันใหญ่ พอถึงตรงนี้แล้วเบรกไม่อยู่ จะหาวิธีไหนเอาคืนหว่า ? ก็ว่าไปเรื่อย กว่าจะรู้ตัวก็ฆ่าเขาไปสามร้อยกว่าวิธีแล้ว