[เถรี]

อีกส่วนหนึ่งก็คือว่า เมื่อปฏิบัติแล้วเราไม่สามารถรักษาสมาธิภาวนาให้ทรงตัวต่อเนื่องได้ การปฏิบัติของเราเป็นการว่ายทวนน้ำ เมื่อสมาธิไม่ทรงตัวต่อเนื่องก็เท่ากับว่าเราลอยตามน้ำไป พอปฏิบัติใหม่ก็เท่ากับว่ายทวนน้ำกลับขึ้นมาใหม่ ซึ่งอย่างดีก็ได้แค่เดิม ถ้าวันไหนเหนื่อยล้าขึ้นมาก็ได้น้อยกว่าเดิม เท่ากับว่าเราห่างจากเป้าหมายไปเรื่อยทุกครั้ง

ดังนั้น..ในส่วนสำคัญอีกส่วนก็คือว่าเมื่อเราปฏิบัติได้แล้ว ต้องรู้จักประคับประคองอารมณ์ใจของเราให้นิ่ง ให้ทรงตัวเหมือนอย่างตอนที่เรานั่ง ให้นานที่สุดเท่าที่จะนานได้ ถ้าหากว่าเราซักซ้อมบ่อย ๆ มีความคล่องตัวมากขึ้น ไม่ว่าอิริยาบถไหนเราก็สามารถทรงสมาธิไว้ได้ ไม่ว่าจะทำการทำงานสิ่งใดเราก็จะทรงสมาธิไว้ได้

ถ้าเป็นเช่นนั้นโอกาสที่ รัก โลภ โกรธ หลง จะกำเริบขึ้นมาก็น้อย สภาพจิตของเราจะมีความผ่องใสมากเป็นพิเศษ ตัวปัญญาก็จะแหลมคมว่องไว รู้เท่าทันว่าจะทำอย่างไรถึงจะต่อต้านกับกิเลส หรือว่าหลบหลีกไม่ให้กิเลสนั้นทำอันตรายเราได้ และท้ายสุดก็คือสามารถกำจัด ตัดละกิเลสให้หมดสิ้นไปได้จากใจของเราได้

การปฏิบัติสมาธิภาวนาจึงเป็นส่วนที่สำคัญที่สุดสำหรับเราในตอนปัจจุบันนี้ อีกประการหนึ่งก็คือว่า เมื่อปฏิบัติไปแล้ว อารมณ์ใจทรงตัวถึงที่สุดก็จะเริ่มคลายออกมา ซึ่งเป็นอาการปกติของสมาธิทั้งปวง เราต้องรีบหาวิปัสสนาญาณให้พิจารณา ให้เห็นชัดเจนว่าร่างกายนี้ไม่เที่ยง ร่างกายนี้เป็นทุกข์ ร่างกายนี้ไม่มีอะไรเป็นตัวตนให้ยึดถือมั่นหมายได้

ถ้าไม่คิดพิจารณาดังนี้ สภาพจิตจะเอากำลังสมาธิที่ทำได้ ไปนึกคิดฟุ้งซ่านในเรื่องของ รัก โลภ โกรธ หลง และจะฟุ้งซ่านได้อย่างเป็นหลักเป็นฐานมาก เพราะใช้กำลังสมาธิที่เราทำได้ไปฟุ้งซ่านนั่นเอง